Sáng 26/10, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng” và “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam (BIDV), Công ty Cổ phần chăn nuôi Bình Hà (Công ty Bình Hà) và Công ty Trách nhiệm hữu hạn thương mại và du lịch Trung Dũng (Công ty Trung Dũng).

 

    Trong số 12 bị cáo, 8 bị cáo bị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố về tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng", gồm: Trần Lục Lang (sinh năm 1967, nguyên Phó Tổng Giám đốc BIDV phụ trách quản lý rủi ro, thành viên Phân ban Quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư), Đoàn Ánh Sáng, nguyên Phó Tổng Giám đốc BIDV phụ trách khách hàng doanh nghiệp, thành viên Phân ban Quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư; Kiều Đình Hòa, nguyên Giám đốc BIDV - Chi nhánh Hà Tĩnh; Lê Thị Vân Anh, nguyên Trưởng Phòng Khách hàng doanh nghiệp BIDV - Chi nhánh Hà Tĩnh; Ngô Duy Chính, nguyên Giám đốc BIDV- Chi nhánh Hà Thành; Nguyễn Xuân Giáp, nguyên Phó Giám đốc BIDV - Chi nhánh Hà Thành; Phạm Hồng Quang, nguyên Trưởng phòng Khách hàng doanh nghiệp I, BIDV - Chi nhánh Hà Thành và Đặng Thành Nam, nguyên cán bộ quản lý khách hàng BIDV- Chi nhánh Hà Thành.

Các bị cáo tại Phiên Tòa

    Bốn bị cáo còn lại bị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao truy tố về tội "Lạm dụng tín nhiệm, chiếm đoạt tài sản" gồm: Đoàn Hồng Dũng, nguyên Giám đốc Công ty Trung Dũng; Trần Anh Quang, nguyên Tổng Giám đốc Công ty Bình Hà; Đinh Văn Dũng, nguyên Tổng Giám đốc Công ty Bình Hà và Nguyễn Thị Thanh Sơn, nguyên Giám đốc Công ty Hà Nam.

 

    Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao, trong khoảng thời gian từ năm 2011 đến 2016, lợi dụng chức trách được giao, ông Trần Bắc Hà (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng BIDV) đã chỉ đạo cấp dưới tại BIDV và BIDV - Chi nhánh Hà Tĩnh, Chi nhánh Hà Thành cho Công ty Bình Hà (là công ty "sân sau" của Trần Bắc Hà) và Công ty Trung Dũng vay trái quy định, gây thất thoát cho BIDV số tiền đặc biệt lớn là 1.664 tỷ đồng.

 

    Công ty Bình Hà mới thành lập, chưa có bất cứ hoạt động kinh tế phát sinh, thuộc doanh nghiệp chưa đủ điều kiện xếp hạng tín dụng theo tiêu chuẩn của BIDV; vốn tự có và tài sản bảo đảm không đủ điều kiện để cấp tín dụng theo chính sách tín dụng của BIDV; hồ sơ pháp lý của dự án chưa đầy đủ, chưa đánh giá hết phương án kinh doanh và phương án trả nợ khi dự án không hiệu quả. Mặc dù đã đánh giá và thẩm định dự án có 8 yếu tố rủi ro có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của dự án, nhưng theo sự chỉ đạo của Trần Bắc Hà, BIDV đã thẩm định, đề xuất và phê duyệt cho Công ty Bình Hà vay vốn.

 

    Trong quá trình giải ngân, BIDV đã không kiểm soát dòng tiền có được sau kinh doanh, để các cổ đông Công ty Bình Hà sử dụng vốn vay không đúng mục đích, thông qua các nhà thầu chiếm đoạt và chiếm dụng tiền giải ngân của BIDV... Tổng dư nợ của Công ty Bình Hà tại BIDV không có khả năng thu hồi là hơn 799 tỷ đồng.

 

    Đối với Công ty Trung Dũng, mặc dù thẩm định, đánh giá tình hình tài chính của Công ty Trung Dũng gặp khó khăn, chỉ tiêu tài chính phản ánh khả năng thanh toán chưa đảm bảo, tỷ lệ tài sản đảm bảo trên giá trị hạn mức tín dụng đề nghị được cấp chưa đáp ứng chính sách tín dụng của BIDV... nhưng tháng 8/2011, các bị cáo: Ngô Duy Chính, Nguyễn Xuân Giáp, Trần Hồng Quang, Đặng Thanh Nam vẫn thực hiện việc cấp hạn mức tín dụng ngắn hạn 700 tỷ đồng cho Công ty Trung Dũng.

 

    Quá trình cho vay theo hạn mức, do áp lực từ sự chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà, các bị cáo: Ngô Duy Chính, Nguyễn Xuân Giáp, Trần Hồng Quang, Đặng Thanh Nam đã quyết định giải ngân cho Công ty Trung Dũng vay 26 khoản còn dư nợ, trong đó có 20 khoản giải ngân không đáp ứng đúng tỷ lệ tài sản đảm bảo khoản giải ngân cho vay để đảo nợ. Đối với tất cả 26 khoản vay trên, các bị cáo đã không kiểm soát được tiền bán hàng của doanh nghiệp để thu nợ, không kiểm tra mục đích sử dụng vốn vay của Công ty Trung Dũng đối với các khoản giải ngân để mua phôi thép, dẫn đến dư nợ lớn, gây thiệt hại cho BIDV 865 tỷ đồng.

 

    Trong vụ án này, ông Trần Bắc Hà được xác định là chủ mưu, cầm đầu về tội "Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng". Tuy nhiên, tháng 7/2019, ông Trần Bắc Hà đã tử vong trong trại giam vì bệnh hiểm nghèo. Theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, Cơ quan công an tiến hành đình chỉ bị can đối với ông Trần Bắc Hà; việc điều tra, truy tố, xét xử sẽ tiếp tục đối với các đồng phạm của ông Trần Bắc Hà.

 

    Theo đánh giá của Viện Kiểm sát, bị cáo Trần Lục Lang, với chức trách là Phó Tổng Giám đốc phụ trách Ban quản lý rủi ro tín dụng, thành viên Phân ban Quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư, là những bộ phận tham mưu, giúp việc cho Hội đồng quản trị về việc đánh giá rủi ro, tín dụng. Mặc dù đã thống nhất với 8 rủi ro mà Tổ thẩm định chung đưa ra, đồng thời đã nêu thêm 4 khó khăn trong quá trình triển khai dự án, nhưng bị cáo Lang vẫn đề xuất Hội đồng quản trị quyết định cho vay.

 

    Quá trình giải ngân vốn vay, bị cáo Lang 8 lần đề xuất Hội đồng quản trị sửa đổi điều kiện cấp tín dụng cho Công ty Bình Hà, nới lỏng chính sách ưu đãi ban đầu. Khi Công ty Bình Hà làm ăn thua lỗ, có đề xuất của BIDV - Chi nhánh Hà Tĩnh nhưng bị cáo không có văn bản tham mưu cho Hội đồng quản trị dừng giải ngân, mà vẫn tiếp tục đề xuất gia hạn thời hạn cấp tín dụng và tiếp tục đề nghị cấp hạn mức tín dụng năm 2017. Bị cáo Lang nhận thức việc cấp tín dụng là sai, nhưng không dám làm trái chỉ đạo của ông Trần Bắc Hà.

 

    Bị cáo Đoàn Ánh Sáng, Phó Tổng Giám đốc phụ trách khách hàng doanh nghiệp, thành viên Phân ban quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư đã ký quyết định thành lập Tổ thẩm định chung. Đánh giá của Tổ thẩm định chung về doanh nghiệp, về năng lực kinh doanh của chủ đầu tư, về khả năng góp vốn của các cổ đông, về phương án kinh doanh, phương án trả nợ đều không khả thi. Đặc biệt, mặc dù Tổ thẩm định chung đã đưa và phân tích 8 yếu tố rủi ro của dự án.

    

Mặc dù vậy, bị cáo Sáng vẫn ký đồng ý đề xuất, ký phê duyệt trên các phiếu lấy ý kiến của Phân ban quản lý rủi ro tín dụng, đầu tư để đề xuất cho vay và thay đổi điều kiện cấp tín dụng lần thứ nhất cho Công ty Bình Hà, dẫn đến việc mất vốn của BIDV.

 

    Viện Kiểm sát xác định, bị cáo Sáng nhận thức Công ty Bình Hà không đủ điều kiện cấp tín dụng, nhưng do ông Trần Bắc Hà đã cam kết tài trợ vốn vay, chỉ đạo việc cho vay nên Tổ thẩm định chung phải thực hiện.

 

    Theo chương trình, phiên tòa diễn ra trong 10 ngày.