Định hướng công tác tư pháp nhiệm kỳ 2016-2020

Theo Bộ Tư pháp, trong năm 2015 và trong cả nhiệm kỳ 2011-2015, ngành Tư pháp đã tiến hành triển khai đồng bộ nhiều mặt công tác, bám sát 09 định hướng công tác tư pháp đề ra từ đầu nhiệm kỳ.

Toàn ngành Tư pháp đã có sự trưởng thành, phối kết hợp tốt hơn, chủ động hơn với các Bộ, ngành, đặc biệt là cấp ủy, chính quyền địa phương, qua đó, kết quả công tác đã có những đóng góp thiết thực vào thành tựu chung của đất nước và từng địa phương về phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh, tăng cường vị thế đối ngoại của đất nước, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam, cải cách hành chính, cải cách tư pháp, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, người dân.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác tư pháp còn một số tồn tại, hạn chế; một số định hướng của nhiệm kỳ 2011-2015 chưa đạt được kết quả như mong muốn; thậm chí, có những hạn chế trong nhiều năm liền, kể cả từ nhiệm kỳ trước nhưng chưa khắc phục hiệu quả. Cụ thể là: chất lượng công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật chưa cao, một số văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) chưa phù hợp với thực tiễn, thiếu ổn định, tình trạng chậm ban hành VBQPPL, nhất là văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh còn phổ biến; hiệu quả của công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật còn thấp, pháp luật chậm đi vào cuộc sống; thủ tục hành chính (TTHC) trong nhiều lĩnh vực vẫn còn phiền hà, việc công bố, công khai TTHC vẫn còn chậm, việc thực thi TTHC chưa nghiêm, gây bức xúc cho người dân, doanh nghiệp; tình trạng vi phạm trong công tác thi hành án dân sự (THADS) còn nhiều; việc triển khai một số nhiệm vụ mới của Ngành (quản lý xử lý vi phạm hành chính, theo dõi thi hành pháp luật) còn lúng túng, nhất là ở các địa phương; công tác hành chính tư pháp còn chậm được đổi mới; công tác nghiên cứu khoa học pháp lý chưa thực sự đi vào chiều sâu; ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của Ngành chưa đạt kết quả như mong muốn.

Đảng bộ Bộ Tư pháp tổng kết công tác năm 2015

Bộ Tư pháp xác định định hướng công tác tư pháp nhiệm kỳ 2016-2020 như sau: Tiếp tục phát huy vai trò của Bộ, ngành Tư pháp trong việc tham mưu giúp Quốc hội, Chính phủ, các Bộ, ngành, địa phương xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật, bảo đảm thể chế hoá đầy đủ nội dung, tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII; các quy định của Hiến pháp năm 2013 với trọng tâm là tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN và xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, Kết luận của Bộ Chính trị về tổng kết 10 năm thực hiện Chiến lược này và Luật ban hành VBQPPL năm 2015, phấn đấu đến năm 2020, hoàn thành cơ bản nhiệm vụ xây dựng hệ thống pháp luật Việt Nam đồng bộ, thống nhất, khả thi, công khai, minh bạch, ổn định, dễ tiếp cận với chi phí tuân thủ thấp, phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm sự phát triển bền vững của đất nước. Nghiên cứu, đề xuất bổ sung, phát triển Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật phù hợp với tình hình mới. Chủ động xây dựng, hoàn thiện thể chế về tổ chức và hoạt động của Ngành.

Tham mưu cho Chính phủ, chính quyền các cấp thực hiện bước chuyển hướng chiến lược sang giai đoạn hoàn thiện pháp luật gắn với tổ chức thi hành pháp luật, bảo đảm gắn kết giữa công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật. Tổ chức thi hành hiệu quả Bộ luật Dân sự, Bộ luật Hình sự, bảo đảm đồng bộ với việc triển khai các bộ luật, luật về tố tụng để đưa các chính sách mới mang tính cải cách về bảo vệ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân, thúc đẩy phát triển kinh tế thị trường đi vào cuộc sống. Phấn đấu giảm cơ bản và tiến tới chấm dứt tình trạng trạng nợ đọng văn bản quy định chi tiết thi hành luật, pháp lệnh; thực hiện pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật. Triển khai thực hiện tốt công tác theo dõi thi hành pháp luật bảo đảm sự gắn kết chặt chẽ với việc sử dụng có hiệu quả các công cụ kiểm tra VBQPPL, kiểm soát TTHC. Đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, hỗ trợ và tạo điều kiện để mọi cá nhân, tổ chức tiếp cận, sử dụng pháp luật làm phương tiện, công cụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, coi đây là khâu đầu tiên và có vai trò quan trọng trong tổ chức thi hành pháp luật. Từng bước hoàn thiện các quy định kiểm soát hành vi thực thi công vụ, nhất là với những người có vị trí nắm giữ và thực thi quyền lực nhà nước trong các hoạt động lập pháp, hành pháp và tư pháp; tập trung hoàn thiện, trình Quốc hội Luật ban hành quyết định hành chính. Tích cực tham gia nghiên cứu, đề xuất việc xây dựng cơ chế bảo vệ hiến pháp theo tinh thần Hiến pháp năm 2013.

Tạo chuyển biến cơ bản, bền vững, thực chất công tác THADS, hành chính; phấn đấu đạt hoặc vượt các chỉ tiêu được giao; hàng năm giảm ít nhất 5% lượng án tồn đọng; khắc phục cơ bản những tồn tại, hạn chế, nhất là đối với công tác phân loại án, công tác thống kê THADS. Tiếp tục hoàn thiện thể chế về THADS, hành chính; tiếp tục củng cố kiện toàn tổ chức bộ máy, cán bộ, nhất là cán bộ quản lý đủ về số lượng, bảo đảm về chất lượng; tăng cường kỷ cương, kỷ luật công vụ. Tập trung giải quyết các vụ việc trọng điểm, phức tạp, kéo dài, giải quyết đúng thời hạn các vụ việc khiếu nại, tố cáo của công dân.

Nâng cao chất lượng các dịch vụ công trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp như công chứng, bán đấu giá tài sản, giám định tư pháp, trợ giúp pháp lý, thừa phát lại, quản lý, thanh lý tài sản, đồng thời triển khai thực hiện tốt các chiến lược, quy hoạch, đề án trong các lĩnh vực này, bảo đảm sự phát triển bền vững, đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu cải cách tư pháp, hội nhập quốc tế, bảo đảm sự vận hành thông suốt của cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Đẩy mạnh việc xã hội hóa các lĩnh vực này theo tinh thần Chiến lược cải cách tư pháp, phấn đấu đến năm 2020 hình thành được mạng lưới dịch vụ pháp lý rộng khắp, thuận tiện, tin cậy cho người dân, doanh nghiệp.

Tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong các lĩnh vực thuộc chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tư pháp và pháp chế, trong đó tập trung vào những lĩnh vực như hộ tịch, chứng thực, lý lịch tư pháp, bồi thường nhà nước, giao dịch bảo đảm, xử lý vi phạm hành chính; đưa các lĩnh vực công tác tư pháp thực sự đến gần với người dân, phục vụ tốt hơn nhu cầu của người dân. Từng bước hiện đại hóa các lĩnh vực công tác này với trọng tâm là xây dựng Cơ sở dữ liệu hộ tịch điện tử gắn với việc tổ chức thực hiện Đề án Tổng thể đơn giản hóa thủ tục hành chính, giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư giai đoạn 2013-2020. Nghiên cứu xây dựng Luật đăng ký tài sản, phấn đấu đến năm 2020 hình thành hệ thống đăng ký tài sản công khai, minh bạch, dễ tiếp cận.

Phát huy vai trò, hiệu quả tham gia của ngành Tư pháp trong việc xử lý các vấn đề pháp lý phát sinh trong hội nhập quốc tế, đàm phán, ký kết, thực hiện điều ước quốc tế, nhất là hiệp định TPP, Việt Nam – EU, Việt Nam – Liên minh kinh tế Á - Âu cũng như quá trình đấu tranh bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, lợi ích quốc gia phù hợp với luật pháp quốc tế. Tiếp tục triển khai, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả phòng ngừa tranh chấp đầu tư, thương mại quốc tế; thực hiện có hiệu quả cơ chế giải quyết tranh chấp trong khuôn khổ Hiệp định thương mại TPP và Việt Nam - EU. Nghiên cứu, đề xuất vận dụng các quy định linh hoạt trong các cam kết quốc tế nhằm bảo đảm hiệu quả quyền, lợi ích hợp pháp của Việt Nam. Chủ động, tích cực thực hiện hiệu quả các hoạt động hợp tác quốc tế về pháp luật và tư pháp phù hợp với chủ trương, định hướng của Đảng, Nhà nước phục vụ hiệu quả cho quá trình cải cách pháp luật, cải cách tư pháp và xây dựng Nhà nước pháp quyền; rà soát, đánh giá việc thực hiện các thoả thuận hợp tác đã ký.

Đổi mới tổ chức bộ máy và tiếp tục kiện toàn nhân lực ngành Tư pháp phù hợp với Chiến lược phát triển Ngành đến năm 2035 và Đề án vị trí việc làm được phê duyệt, bảo đảm sự gắn kết giữa xây dựng pháp luật với thực thi pháp luật, có sự phân cấp, phân quyền hợp lý giữa Trung ương và địa phương, phát triển một số ngành dọc (như trợ giúp pháp lý, hộ tịch), phấn đấu đến năm 2020 khắc phục cơ bản mâu thuẫn giữa việc tăng cường chức năng, nhiệm vụ với số lượng, đặc biệt là chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác tư pháp và pháp luật. Tăng cường đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ tư pháp cơ sở, bảo đảm am hiểu pháp luật, tinh thông về kỹ năng, nghiệp vụ. Phấn đấu hoàn thành việc xây dựng Trường Đại học Luật Hà Nội thành trường trọng điểm đào tạo cán bộ về pháp luật vào năm 2020; từng bước mở rộng quy mô đào tạo cử nhân luật với nguồn tuyển sinh là người đã tốt nghiệp đại học chuyên ngành khác. Phấn đấu hoàn thành việc xây dựng Học viện Tư pháp thành trung tâm lớn đào tạo các chức danh tư pháp vào năm 2020 và thực hiện tốt nhiệm vụ đào tạo chung nguồn 3 chức danh thẩm phán, kiểm sát viên và luật sư.

Đẩy mạnh cải cách hành chính gắn với tinh giản biên chế, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ có hiệu quả hoạt động chỉ đạo, điều hành công tác tư pháp, pháp chế, thi hành án dân sự, trọng tâm là cải cách thủ tục hành chính, bảo đảm tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho người dân, doanh nghiệp; cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 đối với những lĩnh vực quản lý của Bộ, Ngành theo tinh thần, nội dung Nghị quyết số 36a/NQ-CP của Chính phủ về Chính phủ điện tử. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra gắn với phòng chống vi phạm, tiêu cực, nhũng nhiễu trong toàn Ngành; khắc phục triệt để thói quen tùy tiện, bệnh quan liêu, tham nhũng, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong thực hiện nhiệm vụ; đảm bảo xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức trong sạch, vững mạnh, tuân thủ kỷ cương, kỷ luật công vụ, sống và làm việc theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Chu Linh

(TTXVN)