Khoản 2, Điều 22 Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 nêu rõ, cơ quan, tổ chức, đơn vị, người có chức vụ, quyền hạn không được trực tiếp hoặc gián tiếp nhận quà tặng dưới mọi hình thức từ đối tượng có liên quan đến công việc do mình giải quyết hoặc thuộc phạm vi quản lý của mình. Đây là một trong những điểm mới nổi bật của Luật này so với Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2005. Theo đó, trước đây, Luật chỉ cấm cán bộ, công chức, viên chức không được “nhận tiền, tài sản, lợi ích vật chất”. Còn hiện nay, phạm vi cấm cán bộ, công chức làm đã mở rộng “dưới mọi hình thức”. 

 

    Bên cạnh đó, theo Quy định số 205-QĐ/TW do Bộ Chính trị ban hành, việc tranh thủ mọi lúc, mọi nơi nhất là các dịp lễ, tết để tặng quà, tiền, bất động sản… nhằm đạt được vị trí, chức vụ, quyền lợi là biểu hiện của chạy chức, chạy quyền. Đây cũng là nội dung nổi bật được nêu tại Chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Chấp hành Trung ương ngày 10/12/2019 về việc tổ chức Tết năm 2020.

Hội nghị cán bộ, công chức, viên chức cơ quan Bộ Nội vụ năm 2019. (Ảnh minh họa)

    Tuy nhiên, trong dịp Tết năm 2020, nếu không thể từ chối được việc tặng quà thì cơ quan, tổ chức, đơn vị có thể xử lý bằng các cách nêu tại Điều 27, Nghị định số 59/2019/NĐ-CP, ngày 01/7/2019: Quà tặng bằng tiền, giấy tờ có giá, Thủ trưởng cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức tiếp nhận, bảo quản và làm thủ tục nộp vào ngân sách nhà nước; Quà tặng bằng hiện vật, xác định giá trị quà tặng sau đó có thể quyết định bán hoặc công khai bán và nộp vào ngân sách nhà nước số tiền thu được sau khi trừ đi chi phí liên quan…

 

    Không chỉ cấm cán bộ, công chức đi tặng quà, biếu quà Tết các lãnh đạo mà Nghị định số 59/2019/NĐ-CP tại Điều 24 cũng quy định: Cấm dùng ngân sách nhà nước để tặng quà Tết lãnh đạo. Theo đó, tài sản công chỉ được dùng làm quà tặng vì mục đích từ thiện, đối ngoại và thực hiện chế độ, chính sách. Nếu cơ quan, tổ chức, đơn vị sử dụng tài sản công tặng quà không đúng quy định thì phải bồi hoàn giá trị quà tặng cho Nhà nước. Cá nhân dùng tài sản công không đúng thẩm quyền thì phải bồi hoàn và tùy theo tính chất, mức độ mà bị xử lý. Điều 10, Nghị định số 63/2019/NĐ-CP, ngày 11/7/2019 cũng nêu rõ: Phạt tiền từ 20 triệu đến 50 triệu đồng với hành vi tặng cho tài sản công không đúng quy định (vi phạm Quy chế tặng quà do cơ quan Nhà nước ban hành).

 

    Trong dịp Tết năm 2020, Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia chính thức đã có hiệu lực từ ngày 01/01/2020 quy định rõ: Cán bộ, công chức, viên chức không được uống rượu, bia ngay trước, trong giờ làm việc, học tập và nghỉ giữa giờ làm việc, học tập. Bởi từ những ngày đầu năm 2020, Nghị định 100/2019/NĐ-CP, ngày 30/12/2019 quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt có hiệu lực đã tăng mạnh mức phạt khi sử dụng nồng độ cồn tham gia giao thông.

 

    Quy định của pháp luật cũng cấm việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn để dùng xe công đi lễ hội dịp Tết. Tùy vào tính chất, mức độ mà hành vi này có thể bị xử lý kỷ luật bằng hình thức khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức hoặc thậm chí là buộc thôi việc. Trong đó, căn cứ để áp dụng các hình thức kỷ luật là Điều 77, Nghị định số 59/2019/NĐ-CP năm 2019 của Chính phủ.

 

    Không chỉ bị xử lý kỷ luật, trong một số trường hợp, cán bộ, công chức còn có thể bị xử phạt hành chính với mức tiền phạt từ 10 - 20 triệu đồng (căn cứ vào Khoản 2, Điều 8, Nghị định số 63/2019/NĐ-CP năm 2019 của Chính phủ).