Ngày 5-9, tại Nhà Quốc hội, tiếp tục chương trình phiên họp toàn thể lần thứ 11, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội tiến hành thẩm tra các báo cáo của các cơ quan tư pháp; báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2018. Dự phiên họp, có các đồng chí: Nguyễn Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; Uông Chu Lưu, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội; đại diện lãnh đạo một số bộ, ban, ngành.

 

    Theo Chính phủ, năm 2018, công tác phòng, chống tham nhũng đã có bước tiến mạnh với nhiều chủ trương, giải pháp đột phá, đạt được kết quả toàn diện, tích cực, rõ rệt. Tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng thuyên giảm, góp phần quan trọng giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, củng cố niềm tin của nhân dân, tạo hiệu ứng tích cực, lan tỏa mạnh mẽ trong xã hội.

hó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu phát biểu tại Phiên họp toàn thể lần thứ 11 của Ủy ban Tư pháp

    Về kết quả, lãnh đạo Thanh tra Chính phủ cho biết, trong năm 2018, các bộ, ngành, địa phương đã ban hành mới 3.947 văn bản, huỷ bỏ hoặc sửa đổi, bổ sung 1.989 văn bản về chế độ, định mức, tiêu chuẩn. Tiến hành 3.141 cuộc kiểm tra việc thực hiện, phát hiện 435 vụ việc vi phạm, số người vi phạm là 377 người, kiến nghị xử lý kỷ luật 85 người, kiến nghị thu hồi và bồi thường 87,4 tỷ đồng (đã thu hồi 72,3 tỷ đồng, đạt 82,7%).

 

    Về minh bạch tài sản, thu nhập, báo cáo thông tin, số người đã kê khai, công khai tài sản, thu nhập đạt tỷ lệ 99,8%. Có 44 người được xác minh tài sản, thu nhập, phát hiện 6 trường hợp vi phạm. Đã xử lý kỷ luật 4 trường hợp, kiểm điểm 1 trường hợp, đang xem xét xử lý kỷ luật 1 trường hợp.

 

    Chính phủ nhận định, các bộ, ngành, địa phương quán triệt và thực hiện chủ trương nghiêm cấm tặng quà cho cấp trên. Năm 2018, đã có 24 trường hợp nộp lại quà tặng với tổng giá trị là 421 triệu đồng.

 

    Qua tổng kết, đánh giá việc thi hành Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức đã phát hiện 132 trường hợp tuyển dụng không đúng quy định, 938 trường hợp bổ nhiệm, bổ nhiệm lại chưa đáp ứng đầy đủ điều kiện tiêu chuẩn và 79 trường hợp bổ nhiệm, bổ nhiệm lại chưa đáp ứng đầy đủ trình tự, thủ tục theo quy định.

 

    Năm 2018 có 29 người đứng đầu đã bị xử lý hoặc đang được xem xét để xử lý do thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng, trong đó 5 người bị xử lý hình sự, 21 người đã bị xử lý kỷ luật, 3 người đang thực hiện quy trình xử lý kỷ luật.

 

    Kết quả tiếp theo được nêu tại báo cáo là qua thanh tra phát hiện vi phạm 25.763 tỷ đồng, 41.010 ha đất; kiến nghị thu hồi 8.558 tỷ đồng và trên 390 ha đất; xuất toán, loại khỏi giá trị quyết toán do chưa thực hiện đúng quy định và đề nghị cấp có thẩm quyền xem xét xử lý 17.205 tỷ đồng, 40.620 ha đất. Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị xử lý kỷ luật hành chính 1.456 tập thể và nhiều cá nhân, chuyển cơ quan điều tra xử lý hình sự 85 vụ, 87 đối tượng (tăng 2,4% số vụ).

 

    Năm nay, qua việc tự kiểm tra nội bộ phát hiện 19 vụ, 21 đối tượng (tăng 26,7% số vụ), qua hoạt động thanh tra đã phát hiện 67 vụ, 76 đối tượng tham nhũng và liên quan đến tham nhũng (tăng tăng 52,2% số vụ). Còn qua công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo phát hiện 34 vụ, 63 đối tượng có hành vi liên quan đến tham nhũng (tăng 100% số vụ).

 

    Nhiều con số về xử lý tham nhũng cũng được nêu tại báo cáo. Như, cơ quan điều tra trong công an đã thụ lý điều tra 378 vụ án, 770 bị can phạm tội về tham nhũng. Tòa án nhân dân các cấp đã thụ lý theo thủ tục sơ thẩm 313 vụ với 774 bị cáo (giảm 9,2% số vụ), đã xét xử sơ thẩm 157 vụ, 398 bị cáo về các tội danh tham nhũng. Trong đó tỷ lệ tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng chiếm 49,5% (giảm 0,2% so với cùng kỳ), số bị cáo được hưởng án treo, cải tạo không giam giữ chiếm 23,8% (tăng 8,7% so với cùng kỳ). Có 9 bị cáo bị tuyên phạt mức án tử hình, tù chung thân (tăng 12,5% so với cùng kỳ).

 

    Thiệt hại trong các vụ án đang thụ lý là hơn 8.800 tỷ đồng, trên 12.000m2đất, đã thu hồi trên 2.200 tỷ đồng và nhiều tài sản.

 

    Phần hạn chế, báo cáo của Chính phủ nêu lại nhiều nhận định của các năm trước. Như, số vụ việc, vụ án được phát hiện, xử lý chưa phản ánh đúng thực trạng tham nhũng. Chất lượng và tiến độ điều tra, truy tố, xét xử một số vụ án tham nhũng, kinh tế chưa đạt yêu cầu; tỷ lệ thu hồi tài sản tham nhũng có tiến bộ đáng kể nhưng còn thấp hơn nhiều giá trị tài sản bị chiếm đoạt, gây thiệt hại. Vẫn còn xảy ra sai phạm, tham nhũng trong các cơ quan bảo vệ pháp luật...

 

    Nhìn nhận nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém, Chính phủ cho rằng cơ chế kiểm soát quyền lực nhằm phòng chống tham nhũng còn chậm được hoàn thiện. Công tác kiểm tra, giám sát việc thực thi quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn hiệu quả chưa cao, việc thanh tra, kiểm tra về công tác cán bộ còn hạn chế. 

 

    Việc đánh giá công tác phòng chống tham nhũng còn gặp nhiều khó khăn và thiếu toàn diện, chưa đáp ứng được yêu cầu lấy kết quả phòng chống tham nhũng là thước đo đánh giá phẩm chất, năng lực, trách nhiệm và mức độ hoàn thành nhiệm vụ của người đứng đầu.

 

    Đánh giá chung, Chính phủ khẳng định, những kết quả đạt được trong công tác phòng chống tham nhũng thời gian qua đã có tác động mạnh mẽ, cảnh tỉnh, răn đe, ngăn chặn tiêu cực, tham nhũng, góp phần làm trong sạch bộ máy Đảng và Nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường an ninh - quốc phòng, đối ngoại.

 

    Dự báo từ Chính phủ là trong thời gian tới, công tác phòng chống tham nhũng sẽ tiếp tục đạt được nhiều kết quả toàn diện, tích cực, rõ rệt. tham nhũng từng bước được kiềm chế và thuyên giảm, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với vai trò lãnh đạo của Đảng và quản lý của Nhà nước trong công tác này.

 

    Theo Báo cáo của Nhóm nghiên cứu của Ủy ban Tư pháp, số liệu về thiệt hại do tham nhũng gây ra được phát hiện qua hoạt động thanh tra, kiểm toán vẫn chưa được tách bạch rõ ràng. Báo cáo của Chính phủ mới chỉ nêu một số cơ quan, đơn vị, địa phương làm tốt mà chưa nêu được cơ quan, đơn vị, địa phương nào làm chưa tốt. Vẫn còn tình trạng không công khai, lạm dụng yêu cầu bảo mật thông tin để không công khai hoặc có công khai nhưng nội dung không cụ thể, thiếu minh bạch, công khai trong phạm vi hẹp, chậm công khai theo quy định của pháp luật, nhất là trong lĩnh vực quản lý, sử dụng tài sản công; đấu thầu công tác lập quy hoạch, lập dự án.

 

    Các ý kiến tại Phiên họp cho rằng, việc phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng trong năm 2018 đã có chuyển biến tích cực, tham nhũng đang từng bước được kiềm chế và có chiều hướng giảm, tạo được niềm tin trong nhân dân. Để nâng cao hơn nữa hiệu quả phòng, chống tham nhũng, các đại biểu đề nghị, Chính phủ cần chỉ rõ địa chỉ làm chưa tốt công tác phòng, chống tham nhũng; có biện pháp để ngăn ngừa tình trạng hình thành các “sân sau”, lợi ích nhóm chi phối hoạt động quản lý nhà nước; quyết liệt cắt giảm thủ tục hành chính; kiểm soát việc cấp phép…

 

    Phát biểu tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đánh giá: Công tác phòng, chống tham nhũng trong năm 2018 đã được tiến hành bài bản, đồng bộ và quyết liệt hơn so với năm 2017; chú trọng cả phòng và chống. Đặc biệt, chống tham nhũng đạt nhiều kết quả rõ nét hơn; xử lý thu hồi tài sản tham nhũng tốt hơn so với những năm trước. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng chỉ rõ, tình hình tham nhũng còn nghiêm trọng, phức tạp, tinh vi; những vụ án lớn về kinh tế chủ yếu điều tra, truy tố xét xử được về các tội danh về cố ý làm trái, ít vụ chứng minh được là tham ô, nhận hối lộ. Điều này làm cho kết quả phòng, chống tham nhũng còn bị hạn chế.