Ngày 20-9, Tòa án nhân dân tối cao tổ chức Hội nghị tổng kết triển khai thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại thành phố Hải Phòng. Đồng chí Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương; đồng chí Nguyễn Hòa Bình, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao dự và chỉ đạo Hội nghị. Tham dự có các đồng chí Lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao, đại diện một số tổ chức quốc tế.

Quang cảnh Hội nghị

    Hòa giải, đối thoại là phương thức giải quyết hiệu quả các tranh chấp, không phải mở phiên tòa xét xử, tiết kiệm chi phí, thời gian, công sức của đương sự, Nhà nước và toàn xã hội; hạn chế kháng cáo, kháng nghị, tranh chấp khiếu kiện phức tạp kéo dài, giảm tải cho công tác xét xử của Tòa án. Đồng thời, kết quả hoà giải, đối thoại góp phần hàn gắn rạn nứt giữa các đương sự, giữ gìn ổn định trật tự xã hội, tạo đồng thuận và xây dựng khối đoàn kết trong nhân dân. Đặc biệt, hòa giải, đối thoại dựa trên nền tảng công tác dân vận là một giải pháp hiệu quả, như lời Chủ tịch Hồ Chí Minh “…Việc dân vận rất quan trọng. Dân vận kém thì việc gì cũng kém. Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công”. Đây là kinh nghiệm của nước ta và nhiều nền tư pháp tiến bộ trên thế giới.

 

    Nhận thức được tầm quan trọng của hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính và nhằm nghiên cứu thực trạng hòa giải, đối thoại trong giải quyết các vụ án dân sự, hành chính, đề xuất những giải pháp mới nâng cao hiệu quả của công tác này trong bối cảnh hiện nay, Tòa án nhân dân tối cao đã báo cáo và được Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương giao nghiên cứu xây dựng Đề án đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các vụ án dân sự, hành chính, trong đó cho phép Tòa án nhân dân tối cao tổ chức thí điểm đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại Hải Phòng.

 

    Xuất phát từ đó, để có cơ sở xây dựng Đề án nêu trên, Tòa án nhân dân tối cao đã tổ chức triển khai thí điểm việc đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại Tòa án nhân dân thành phố Hải Phòng và 09 Tòa án nhân dân quận, huyện của thành phố từ tháng 3 đến hết tháng 9-2018 và dự định sẽ tiếp tục triển khai từ tháng 01-2019 cho đến khi Quốc hội ban hành Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án (dự kiến vào cuối năm 2019).

 

    Qua 6 tháng triển khai thực hiện thí điểm, 10 Trung tâm hòa giải, đối thoại đã nhận 2.573 đơn khởi kiện; đã đưa ra hòa giải, đối thoại 2.399 đơn. Kết quả: Hòa giải, đối thoại thành 1.827 đơn, đạt tỷ lệ 76,2%. Trong số các vụ hòa giải, đối thoại thành có 1.606 vụ tranh chấp về hôn nhân và gia đình, tranh chấp về tài sản chung vợ chồng và nuôi con; 159 vụ tranh chấp dân sự; 45 vụ kinh doanh, thương mại; 04 vụ tranh chấp lao động và 13 vụ khiếu kiện hành chính.

 

    Một số Trung tâm hòa giải, đối thoại có số vụ hòa giải, đối thoại thành cao như: Hồng Bàng đạt 84,6%, Kiến Thụy đạt 84,1%, Thủy Nguyên đạt 83,5%, Hải An đạt 82,2%. Nhiều hòa giải viên, đối thoại viên thể hiện năng lực hòa giải, đối thoại với khả năng phân tích, vận động, thuyết phục khá tốt, nhiệt tình, tâm huyết, trách nhiệm với công việc được giao. Đã tập trung hòa giải, đối thoại thành nhiều vụ tranh chấp dân sự, kinh doanh thương mại và khiếu kiện hành chính phức tạp. Trung bình mỗi tháng, mỗi hòa giải viên, đối thoại viên hòa giải, đối thoại thành được 5,25 vụ việc.

 

    Triển khai thí điểm hòa giải, đối thoại tại thành phố Hải Phòng, mặc dù gặp không ít khó khăn về số lượng vụ việc thụ lý nhiều, tính chất vụ việc, thời gian triển khai gấp nhưng với tinh thần cố gắng, quyết tâm cao, việc triển khai thí điểm đã được thực hiện nghiêm túc, bài bản, đồng bộ và kịp thời. Các hòa giải viên, đối thoại viên nhanh chóng tiếp thu quy trình, quy định về hòa giải, đối thoại theo hướng dẫn của Tòa án nhân dân tối cao, tiếp thu kinh nghiệm của các đồng chí Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao và chuyên gia quốc tế. Chính vì vậy, qua 6 tháng triển khai thí điểm đã thu được những kết quả rất tích cực, cơ bản đạt được các mục tiêu của Đề án thí điểm.

Đồng chí Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương phát biểu

    Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, đồng chí Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương đánh giá cao ý tưởng và nỗ lực của Tòa án nhân dân tối cao trong việc quyết tâm triển khai thí điểm về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại thành phố Hải Phòng. Thay mặt Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương, đồng chí Phan Đình Trạc ghi nhận và đánh giá cao những kết quả đạt được trong việc thực hiện các nhiệm vụ của hệ thống Tòa án nhân dân, nhiệt liệt biểu dương những nỗ lực, cố gắng và chúc mừng những thành tích mà toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động Toà án nhân dân nói chung và Toà án hai cấp của thành phố Hải Phòng đã đạt được trong công tác triển khai thí điểm hòa giải, đối thoại trên địa bàn thành phố.

 

    Chia sẻ với những khó khăn và đồng tình với những kiến nghị, đề xuất của Tòa án nhân dân tối cao về việc triển khai các nhiệm vụ, đồng chí Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương đề nghị Tòa án nhân dân các cấp tập trung triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp đã nêu trong Đề án như triển khai xây dựng dự án Luật hòa giải, đối thoại tại Tòa án theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, tiếp tục triển khai thí điểm tại Hải Phòng và mở rộng việc thí điểm tại một số địa phương (như Bắc Ninh, Thành phố Hồ Chí Minh, Long An,…), bảo đảm tính đại diện vùng, miền, số lượng vụ việc, để có cơ sở đánh giá toàn diện hơn về mô hình thí điểm, phục vụ công tác hoạch định chính sách và thực hiện các nhiệm vụ cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị; Tòa án nhân dân cần nghiên cứu làm rõ khái niệm hòa giải, đối thoại trong tố tụng và khái niệm hòa giải, đối thoại ngoài tố tụng.

 

    Để đảm bảo việc mở rộng thí điểm tại một số địa phương cũng như nâng cao hơn nữa chất lượng công tác hòa giải, đối thoại, Tòa án nhân dân cần nghiên cứu xác định rõ địa vị pháp lý của các Trung tâm hòa giải bên cạnh Tòa án, nghiên cứu về trình tự, thủ tục tiến hành hòa giải, đối thoại, chú ý tới công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cũng như về chế độ chính sách đối với các hòa giải viên, đối thoại viên.

 

    Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của đồng chí Phan Đình Trạc, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Nội chính Trung ương, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cảm ơn sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương; sự ủng hộ, phối hợp chặt chẽ của các Ban, Bộ, ngành Trung ương, Thành ủy và Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp thành phố Hải Phòng trong công tác triển khai về đổi mới, tăng cường hòa giải, đối thoại trong giải quyết các tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tại Hải Phòng; đồng thời, mong muốn tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo, phối hợp của Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương, của các Ban, Bộ, ngành Trung ương, các tỉnh ủy, thành ủy và Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp các địa phương trong công tác xây dựng thể chế, hoàn thiện và tổ chức thi hành pháp luật về hòa giải, đối thoại.