Ngành TAND đã nỗ lực phấn đấu, thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ trọng tâm công tác

Ngày 28-10, tại Kỳ họp thứ 6, QH khóa XIII, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình đã trình bày Báo cáo công tác của Chánh án TANDTC và Kết quả thực hiện Nghị quyết số 37/2012/QH13 của QH được các ĐBQH và cử tri cả nước quan tâm.

Các nhiệm vụ công tác đều có sự chuyển biến

Báo cáo nêu rõ, trong năm 2013 ngành TAND triển khai thực hiện các nhiệm vụ công tác trong bối cảnh tình hình tội phạm còn diễn biến phức tạp; các tranh chấp dân sự, kinh doanh, thương mại, hôn nhân - gia đình, lao động và khiếu kiện hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án vẫn có xu hướng gia tăng (số lượng các loại vụ án tăng gần 35.000 vụ so với cùng kỳ năm trước), phát sinh một số hành vi phạm tội và tranh chấp mới, nhưng với việc chủ động nắm bắt tình hình, đề ra nhiều giải pháp hữu hiệu và tổ chức thực hiện quyết liệt, toàn ngành TAND đã giải quyết được 364.819 vụ án các loại trong tổng số 395.415 vụ án đã thụ lý (đạt tỷ lệ 92,3%); số vụ án còn lại hầu hết là mới thụ lý và còn trong thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật. 

Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình

Đặc biệt đã khắc phục cơ bản tình trạng để các vụ án quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật (số vụ án quá thời hạn do lỗi chủ quan của Tòa án chỉ còn 410 vụ, bằng 0,1%, giảm 50% so với năm 2012). Số lượng các vụ án thuộc thẩm quyền của Hội đồng Thẩm phán TANDTC giải quyết đã đảm bảo thời gian đúng quy định của pháp luật. Chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án tiếp tục được đảm bảo và nâng lên; tỷ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa giảm hơn 0,12% so với cùng kỳ năm trước. Việc xét xử các vụ án hình sự đảm bảo đúng người, đúng tội, đúng pháp luật; không có trường hợp nào kết án oan người không có tội. Các Tòa án đã tổ chức 9.690 phiên tòa xét xử lưu động tại địa phương nơi xảy ra vụ án, tăng hơn cùng kỳ năm trước 1.873 vụ; việc xử phạt tù nhưng cho bị cáo được hưởng án treo, nhất là các bị cáo phạm tội về tham nhũng được giám sát chặt chẽ, về cơ bản các trường hợp cho hưởng án treo đảm bảo có căn cứ, đúng pháp luật; đã khắc phục về cơ bản việc trả hồ sơ điều tra bổ sung không có căn cứ. Việc giải quyết các vụ việc dân sự và vụ án hành chính đã bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của các bên đương sự, số lượng hoà giải thành trong giải quyết các vụ việc dân sự  tăng 10.622 vụ so với năm 2012. 

Về công tác xây dựng và hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, với quyết tâm nỗ lực, TANDTC đã và đang triển khai xây dựng, hoàn thiện 03 dự án Luật, 03 dự án Pháp lệnh; đã chủ trì phối hợp với các cơ quan có liên quan xây dựng và ban hành 01 Thông tư liên tịch. Hội đồng Thẩm phán TANDTC đã thông qua 05 Nghị quyết hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật, thông qua đó tháo gỡ nhiều vướng mắc về áp dụng pháp luật trong quá trình giải quyết các loại vụ án...

Về công tác thi hành án hình sự, Tòa án cấp sơ thẩm đã ra quyết định thi hành án hình sự đối với 128.887 người bị kết án mà bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật, đạt tỷ lệ 99,7%; ra quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù cho 52.159 phạm nhân do cải tạo tốt. Về cơ bản, việc ra các quyết định thi hành án hình sự đảm bảo kịp thời; việc hoãn, tạm đình chỉ thi hành án, giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù đảm bảo đều có căn cứ theo quy định của pháp luật. Các Tòa án đã tích cực tham gia vào công tác đặc xá năm 2013. Việc ra quyết định kháng nghị hoặc không kháng nghị và trình Chủ tịch nước xem xét đơn xin ân giảm hình phạt tử hình đã được Chánh án TANDTC thực hiện nghiêm túc, kịp thời và đúng quy định của pháp luật. 

Về công tác tổ chức, cán bộ, TANDTC đã xây dựng Kế hoạch triển khai Đề án “Đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức” theo quy định của Thủ tướng Chính phủ; xây dựng Quy hoạch phát triển nguồn nhân lực ngành TAND giai đoạn 2013 - 2020. Về cơ bản, đã hoàn thành quy hoạch và bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp của ngành TAND. Đồng thời thực hiện nghiêm túc việc lấy ý kiến góp ý sửa đổi Hiến pháp năm 1992 và Dự thảo Luật đất đai (sửa đổi) trong toàn ngành; tổng hợp ý kiến góp ý gửi các cơ quan có thẩm quyền, trong đó đề xuất nhiều nội dung quan trọng cho việc sửa đổi Hiến pháp năm 1992 và hoàn thiện các chế định của Luật Đất đai.

Cơ bản đạt được các chỉ tiêu công tác được đề ra trong Nghị quyết 37 của QH

Báo cáo của Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình nêu rõ: Sau khi Nghị quyết số 37/2012/QH13 ngày 23/11/2012 của Quốc hội (Nghị quyết số 37 của Quốc hội) được ban hành, Ban cán sự Đảng TANDTC đã ban hành Nghị quyết số 01-NQ/BCS ngày 3/1/2013, Chánh án TANDTC đã ban hành Chỉ thị số 01/2013/CT-CA ngày 5/2/2013 về lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm công tác năm 2013 của ngành TAND. Trong đó xác định ba giải pháp cơ bản, mang tính đột phá: Một là, tiếp tục đổi mới thủ tục tranh tụng tại phiên tòa theo hướng thực chất, đảm bảo dân chủ, công khai, đúng quy định của pháp luật; Hai là, đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức; Ba là, đổi mới thủ tục hành chính tư pháp trong hoạt động của Tòa án các cấp nhằm công khai, minh bạch các hoạt động của Tòa án, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân khi có công việc liên quan đến Tòa án và tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của các Tòa án. 

Kết quả, về cơ bản, ngành TAND đã hoàn thành nhiều yêu cầu, chỉ tiêu mà Nghị quyết số 37 đề ra, như: không để xảy ra việc kết án oan người không có tội; tăng cường và nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên tòa; đẩy mạnh việc tổ chức các phiên tòa xét xử lưu động; làm tốt công tác hòa giải trong quá trình giải quyết các vụ việc dân sự; đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; tạo sự chuyển biến rõ rệt trong công tác hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật và đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức; tiếp tục kiện toàn một bước về đội ngũ cán bộ có chức danh tư pháp và tăng cường cơ sở vật chất cho các Tòa án; triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ cải cách tư pháp. 

Tuy nhiên bên cạnh đó, còn một số chỉ tiêu mặc dù chưa đạt 100% so với yêu cầu của Nghị quyết số 37, nhưng những lĩnh vực công tác này đã có nhiều chuyển biến tích cực so với năm 2012. Cụ thể là tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán giảm 0,12% (chỉ tiêu là 1%); tỷ lệ trả hồ sơ cho Viện kiểm sát yêu cầu điều tra bổ sung được chấp nhận là 92% (yêu cầu là khắc phục triệt để việc trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung không có căn cứ); số lượng các vụ án để quá hạn luật định do lỗi chủ quan của Thẩm phán giảm 50% so với năm 2012 (yêu cầu là khắc phục triệt để tình trạng để các vụ án quá hạn luật định); tỷ lệ ra quyết định thi hành án hình sự đạt 99,7% (chỉ tiêu là 100%); tỷ lệ các bị cáo được hưởng án treo nói chung và đối với các tội phạm tham nhũng nói riêng giảm hơn năm 2012 và 99,3% các trường hợp cho hưởng án treo không bị Tòa án cấp trên hủy, sửa án (yêu cầu là đảm bảo việc cho hưởng án treo phải đúng pháp luật). 

“Vấn đề này có những nguyên nhân chủ quan và khách quan, trong thời gian tới, ngành TAND sẽ tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả các mặt công tác của ngành, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cải cách tư pháp nói chung và yêu cầu của Nghị quyết số 37 của Quốc hội nói riêng…” - Báo cáo nhấn mạnh.

Nhiệm vụ trọng tâm công tác thời gian tới

Để đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và các chỉ tiêu, yêu cầu mà Nghị quyết số 37 của Quốc hội đã đề ra, Báo cáo đã đề ra các nhiệm vụ trọng tâm công tác của ngành TAND phải quyết tâm thực hiện, đó là: 

- Tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội về công tác tư pháp và cải cách tư pháp, gắn việc thực hiện các nhiệm vụ công tác của ngành với việc thực hiện các yêu cầu của cải cách tư pháp, trong đó đặc biệt chú trọng việc thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 37 của Quốc hội.

- Đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại vụ án, đảm bảo các phán quyết của Toà án phải đúng pháp luật, thực sự mang lại công lý cho xã hội. Tập trung làm tốt công tác hòa giải trong công tác giải quyết các vụ việc dân sự, tăng cường đối thoại trong công tác giải quyết vụ án hành chính và tổ chức các phiên tòa xét xử lưu động; hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung không đúng quy định của pháp luật và tình trạng các bản án, quyết định tuyên không rõ ràng gây khó khăn cho công tác thi hành án dân sự; khắc phục triệt để việc để các vụ án quá thời hạn xét xử do lỗi chủ quan của Tòa án hoặc xét xử oan, sai, bỏ lọt tội phạm.

Xây dựng cơ chế và thực hiện tốt các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giải quyết đơn khiếu nại về tố tụng, đơn tố cáo cán bộ và đặc biệt là các đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm; khắc phục triệt để tình trạng đã trả lời không có căn cứ kháng nghị, nhưng sau đó người có thẩm quyền lại kháng nghị để giải quyết vụ án theo thủ tục giám đốc thẩm.

Làm tốt công tác thi hành án hình sự của ngành TAND; đảm bảo việc hoãn, tạm đình chỉ thi hành án, giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù phải đúng pháp luật.

Thực hiện quyết liệt các giải pháp về tổ chức cán bộ để bổ sung cán bộ, Thẩm phán cho các đơn vị trong toàn ngành, nhất là các TAND cấp huyện và các đơn vị có số lượng lớn các vụ án phải giải quyết. Làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ cán bộ, công chức thuộc quyền quản lý, nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức ngành Tòa án trong sạch, vững mạnh; thường xuyên kiểm tra, thanh tra nội bộ, tăng cường kỷ luật công vụ; kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm minh các sai phạm, tiêu cực của cán bộ, công chức.

- Khẩn trương hoàn thiện các dự án Luật, Pháp lệnh được giao chủ trì soạn thảo theo đúng tiến độ và đảm bảo chất lượng, nhất là Dự án Luật tổ chức TAND và các Dự án luật tố tụng sau khi Hiến pháp sửa đổi được QH thông qua. Đẩy mạnh và thực hiện tốt công tác tổng kết thực tiễn xét xử và hướng dẫn áp dụng thống nhất pháp luật. Nghiên cứu đề xuất với các cơ quan có thẩm quyền về việc phát triển án lệ theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị.

- Thực hiện tốt công tác đào tạo cán bộ của ngành theo Thông báo kết luận số 116-TB/TW ngày 27/12/2012 của Bộ Chính trị. Làm tốt công tác tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ, Thẩm phán và Hội thẩm Tòa án các cấp để tạo nguồn nhân lực có chất lượng cho ngành Tòa án. Nghiên cứu triển khai đề án đào tạo nguồn cán bộ Tòa án là con em dân tộc thiểu số, gia đình chính sách ở các tỉnh vùng sâu, vùng xa để bổ sung cán bộ cho Tòa án ở các địa phương này. 

- Tiếp tục đổi mới thủ tục hành chính - tư pháp nhằm đảm bảo công khai minh bạch các hoạt động của Tòa án, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi giải quyết công việc tại Tòa án. Cải tiến phương thức chỉ đạo, điều hành ở Tòa án các cấp theo hướng phân công, phân cấp hợp lý, gắn quyền hạn với trách nhiệm công tác đối với từng cấp Tòa án, từng bộ phận, cá nhân trong cơ quan, đơn vị; thực hiện nghiêm túc “Quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức ngành TAND” theo đúng quy định của Luật phòng, chống tham nhũng.  

- Đẩy mạnh công tác thi đua khen thưởng; tiêu chí hóa lời huấn dạy của Bác Hồ đối với công tác Tòa án; tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 03-CT/TW ngày 14/5/2011 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, kết hợp với thực hiện cuộc vận động “Nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống của đội ngũ Thẩm phán, cán bộ, công chức ngành TAND”, gắn với phong trào thi đua “Phụng công, thủ pháp, chí công vô tư” với phương châm “gần dân, hiểu dân, giúp dân, học dân”. Tiếp tục thực hiện việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình, khắc phục những tồn tại, khuyết điểm sau khi kiểm điểm tự phê bình của cán bộ, Đảng viên ngành Tòa án theo tinh thần Nghị quyết TW 4 (khóa XI) “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Kịp thời khen thưởng đối với các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác và tuyên dương, nhân rộng các điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua yêu nước toàn ngành TAND. 

Quang Minh