Quảng Bình: Đổi mới thủ tục hành chính tư pháp nhằm đảm bảo công khai minh bạch các hoạt động của Tòa án

    Theo báo cáo của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Bình, trong năm 2015, Toà án nhân dân hai cấp đã giải quyết 1.931 vụ án các loại trong tổng số 2.219 vụ án đã thụ lý, đạt 87%. 

 

    Về chất lượng xét xử, tỷ lệ án bị hủy do nguyên nhân chủ quan chiếm 0,3%; tỷ lệ án bị sửa do nguyên nhân chủ quan chiếm 0,4%. So với cùng kỳ năm trước, tỷ lệ các bản án bị huỷ do nguyên nhân chủ quan giảm 0,4%, án bị sửa do nguyên nhân chủ quan giảm 0,1%. Tỷ lệ án bị hủy, bị sửa do nguyên nhân chủ quan thấp hơn nhiều so với chỉ tiêu thi đua mà Tòa án nhân dân tối cao quy định (tỷ lệ án bị hủy không quá 1,16%, tỷ lệ án bị sửa không quá 3%).

 

    Trong quá trình xét xử các vụ án hình sự, các Toà án tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm túc Chỉ thị số 48-CT/TW ngày 22-10-2010 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phòng, chống tội phạm trong tình hình mới; chủ động phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án theo đúng các quy định của pháp luật tố tụng, nhằm đảm bảo giải quyết nhanh, kịp thời, đặc biệt là đối với các vụ án lớn, trọng điểm được dư luận xã hội quan tâm. Các Tòa án đều đã xây dựng quy chế phối hợp giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, định kỳ hàng tháng họp giao ban trao đổi, thống nhất xác định án trọng điểm và những vấn đề còn có ý kiến khác nhau về đánh giá chứng cứ và áp dụng pháp luật, nhằm đảm bảo giải quyết tốt vụ án, tránh tình trạng trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung nhiều lần giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, dẫn tới kéo dài thời gian giải quyết vụ án.

Hội nghị điển hình tiên tiến Tòa án nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Bình

    Trên cơ sở tiếp tục quán triệt và thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02-6-2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, hệ thống Toà án nhân dân tỉnh đã xác định việc nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên toà là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Chiến lược cải cách tư pháp. Năm 2015, hệ thống Toà án hai cấp tỉnh Quảng Bình đã nâng cao chất lượng tranh tụng tại phiên toà. Điều đó thể hiện qua kết quả xét xử năm 2015, Toà án nhân dân hai cấp tỉnh Quảng Bình không có trường hợp nào bị kết án oan, sai hay bỏ lọt tội phạm.

 

    Trong năm qua, các vụ án lớn, đặc biệt nghiêm trọng đều đã được các Tòa án khẩn trương nghiên cứu hồ sơ để đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh, đáp ứng yêu cầu chính trị của địa phương. 

 

    Hình phạt mà Tòa án áp dụng đối với các bị cáo về cơ bản đảm bảo nghiêm minh, đúng quy định, tương xứng với tính chất, mức độ hành vi phạm tội của bị cáo, đáp ứng được yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm trong tình hình hiện nay. Tiếp tục quán triệt và thực hiện nghiêm túc ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao về khắc phục việc cho hưởng án treo không đúng quy định của pháp luật; việc áp dụng chế định án treo đều được Hội đồng xét xử xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng, nên nhìn chung các trường hợp được cho hưởng án treo đều có đủ điều kiện đảm bảo có căn cứ pháp luật. Đối với các vụ án về tham nhũng, Tòa án xét xử nghiêm minh, có mức án thích đáng đối với kẻ chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ, quyền hạn để chiếm đoạt hoặc làm thất thoát tài sản của Nhà nước. 

 

    Công tác xét xử lưu động cũng được chú trọng để đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng chống tội phạm ở địa phương, cơ sở. Tòa án đã tổ chức 101 phiên tòa xét xử lưu động, tăng hơn cùng kỳ năm trước 14 vụ, chủ động phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng ở địa phương để làm tốt công tác tuyên truyền, giáo dục ý thức pháp luật và tinh thần đấu tranh phòng, chống tội phạm trong quần chúng nhân dân. 

 

    Trong công tác giải quyết, xét xử các loại án dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, hành chính, về cơ bản, Tòa án đã thực hiện đúng các quy định của pháp luật tố tụng, cũng như áp dụng đúng các quy định của pháp luật nội dung; quan tâm làm tốt việc hướng dẫn cho các đương sự thực hiện các nghĩa vụ về cung cấp chứng cứ; đồng thời tích cực xác minh, thu thập chứng cứ trong những trường hợp cần thiết, theo quy định để giải quyết vụ án đúng pháp luật. Chú trọng làm tốt công tác đối thoại trong giải quyết án hành chính; hoà giải trong quá trình giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh doanh thương mại, lao động, kết quả có 646 vụ án được hoà giải thành. 

 

    Công tác giám đốc kiểm tra của Toà án nhân dân tỉnh đối với Toà án cấp huyện được duy trì thường xuyên, nghiêm túc. Việc thẩm tra án được tiến hành hàng tháng, quý, năm và có thông báo kết quả thẩm tra án cụ thể. Tòa án nhân dân tỉnh đã tổ chức  kiểm tra 1.654 hồ sơ vụ án và 911 hồ sơ thi hành án hình sự tại 8/8 Tòa án cấp huyện. Ngoài ra, Tòa án nhân dân tỉnh còn duy trì chế độ kiểm tra Tòa án cấp huyện về các nội dung như: án tuyên không rõ ràng, phạt tù nhưng cho bị cáo hưởng án treo không đúng quy định của pháp luật. 

 

    Thông qua công tác giám đốc kiểm tra các sai sót về chuyên môn, nghiệp vụ trong quá trình giải quyết vụ án được phát hiện và khắc phục kịp thời như: việc áp dụng Điều 46 Bộ luật Hình sự để giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho bị cáo không đúng; án xử dân sự không tuyên chịu lãi suất khi chậm thi hành án; xử cho bị cáo được hưởng án treo nhưng không nêu trong bản án trường hợp người thi hành án thay đổi nơi cư trú theo Điều 69 Luật Thi hành án hình sự; lý lịch bị cáo viết trong bản án không đúng; ra Quyết định công nhận sự thoả thuận của các đương sự chậm so với thời gian quy định.

 

    Tòa án nhân dân tỉnh và các Tòa án cấp huyện đã ra quyết định thi hành án hình sự đối với 966 người bị kết án đối với các bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật, đạt tỷ lệ 100%; ra quyết định giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù cho 1.327 phạm nhân cải tạo tốt. 

 

    Việc tiếp nhận đơn thư được các đơn vị thực hiện nghiêm túc, có mở sổ theo dõi để phân loại, xử lý đúng quy định của pháp luật. Công tác tiếp dân được thực hiện đúng theo quy chế của Cơ quan và quy định của Tòa án nhân dân tối cao. Tại trụ sở làm việc của các đơn vị có thùng thư góp ý, giao cho Ban thanh tra nhân dân và Văn phòng mở hàng tháng, báo cáo với Chánh án để xử lý đảm bảo theo quy định của pháp luật. Trong năm 2015, hệ thống Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Bình đã tiếp nhận 54 đơn, trong đó có 29 đơn không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Tòa án đã chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật. Không có trường hợp nào khiếu nại về việc chuyển đơn của Tòa án. 

 

    Tuy nhiên, chất lượng giải quyết một số vụ án của Tòa án cấp sơ thẩm chưa cao; mặc dù tỷ lệ các bản án bị huỷ, sửa do lỗi chủ quan của Thẩm phán đã giảm mạnh so với các năm trước, nhưng vẫn còn một số vụ án bị hủy, bị sửa do nguyên nhân chủ quan của Thẩm phán. Chất lượng tranh tụng tại phiên tòa ở một số vụ án chưa đáp ứng được yêu cầu của cải cách tư pháp. Công tác kiểm tra các hoạt động nghiệp vụ của Tòa án nhân dân tỉnh đối với các Tòa án cấp huyện tuy đã phát hiện một số bản án, quyết định có sai sót nhưng chưa kịp thời chỉ đạo Toà án cấp huyện, thị, thành phố, các Thẩm phán, Hội đồng xét xử kiểm điểm rút kinh nghiệm hoặc xử lý nghiêm.

 

    Từ thực tiễn công tác giải quyết, xét xử các loại án của hệ thống Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Bình trong năm 2015 cho thấy, tình hình tội phạm, các tranh chấp dân sự và khiếu kiện hành chính còn diễn biến phức tạp. Đồng thời, với vị trí trung tâm trong cải cách tư pháp đang đặt ra cho hệ thống Tòa án nhân dân tỉnh nhiều nhiệm vụ rất nặng nề. Năm 2016, Tòa án nhân dân tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, của Tòa án nhân nhân tối cao và của Tỉnh ủy, Hội đồng nhân dân tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh có liên quan đến hoạt động của Tòa án; gắn việc thực hiện các nhiệm vụ công tác của Tòa án với việc thực hiện các yêu cầu của cải cách tư pháp, trong đó đặc biệt chú trọng việc thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02-6-2005 của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020. 

 

    Đổi mới thủ tục hành chính tư pháp nhằm đảm bảo công khai minh bạch các hoạt động của Tòa án; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin tại Tòa án; tiếp tục xác định việc đổi mới thủ tục tranh tụng tại phiên tòa theo hướng thực chất, đảm bảo dân chủ, công khai, đúng quy định của pháp luật; thực hiện đồng bộ các giải pháp về nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ; đồng thời tập trung làm tốt công tác hòa giải trong giải quyết các vụ việc dân sự và tăng cường đối thoại trong giải quyết các vụ án hành chính; hạn chế đến mức thấp nhất các trường hợp trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung không đúng quy định của pháp luật và kiên quyết không để tình trạng xét xử oan, sai, bỏ lọt tội phạm, các bản án, quyết định tuyên không rõ ràng gây khó khăn cho công tác thi hành án dân sự; đảm bảo việc áp dụng hình phạt tù nhưng cho bị cáo hưởng án treo và hình phạt cải tạo không giam giữ đúng quy định của pháp luật.

 

    Xây dựng cơ chế và thực hiện tốt các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác giải quyết các đơn khiếu nại về tố tụng, đơn tố cáo cán bộ, công chức. 

 

    Tiếp tục làm tốt công tác thi hành án hình sự của hệ thống Toà án nhân dân tỉnh, đảm bảo ra quyết định thi hành án hình sự đúng thời hạn đối với 100% người bị kết án mà bản án đã có hiệu lực pháp luật; đảm bảo việc hoãn, tạm đình chỉ thi hành án, giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù đúng pháp luật…