Giám sát đầu tư cộng đồng dự án xóa đói, giảm nghèo nhằm phòng ngừa tham nhũng
(BNCTW) - Ngày 19-12, Thanh tra Chính phủ tổ chức Hội thảo chia sẻ kết quả nghiên cứu, khảo sát về hoạt động giám sát đầu tư cộng đồng đối với các dự án xóa đói, giảm nghèo nhằm phòng ngừa tham nhũng. Đây là hoạt động trong khuôn khổ hợp tác giữa Thanh tra Chính phủ và Đại sứ quán Ai-len tại Hà Nội. Đồng chí Lê Tiến Hào, Phó tổng Thanh tra Chính phủ chủ trì Hội thảo.
Theo báo cáo tại Hội thảo, xóa đói, giảm nghèo là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, đã và đang được thực hiện với hàng loạt chương trình, dự án ở các quy mô khác nhau. Trong quá trình triển khai thực hiện, bên cạnh những thành tựu đạt được về kinh tế - xã hội, vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định về hiệu quả thực hiện và tình trạng tham nhũng, lãng phí. Tham nhũng xảy ra trong quá trình thực hiện các chương trình, dự án xóa đói, giảm nghèo đã phần nào làm giảm chất lượng, hiệu quả công trình, ảnh hưởng đến lòng tin của nhân dân vào bộ máy nhà nước. Để giảm thiểu tình trạng trên, cần có sự vào cuộc không chỉ các cơ quan chức năng mà của cả cộng đồng. Thông qua hoạt động giám sát, người dân, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ chức đoàn thể phát hiện và phản ánh kiến nghị, tố cáo các hiện tượng tham nhũng, tiêu cực đến các cơ quan có thẩm quyền. Nghiên cứu nhằm mục đích đánh giá các quy định của pháp luật về giám sát cộng đồng, về thực trạng giám sát cộng đồng trong việc triển khai các hoạt động đầu tư trên địa bàn do Đại sứ quán Ai-len tại Việt Nam hỗ trợ. Trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát đầu tư cộng đồng đối với các dự án xóa đói, giảm nghèo nhằm phòng ngừa tham nhũng.
 |
| Toàn cảnh Hội thảo |
Qua hơn 10 tháng triển khai, gồm nghiên cứu bàn về khuôn khổ thể chế, chính sách về giám sát cộng đồng, về phòng, chống tham nhũng và khảo sát thực tiễn tại 04 tỉnh (Điện Biên, Thanh Hóa, Quảng Ngãi, Trà Vinh), nhóm nghiên cứu đã có được kết quả bước đầu về hiệu quả của hoạt động giám sát, đầu tư cộng đồng đối với các dự án xóa đói, giảm nghèo. Trên cơ sở đó tiến hành phân tích, đánh giá để đưa ra kết luận, kiến nghị chính sách về vấn đề này. Các sai phạm phổ biến được phát hiện qua hoạt động giám sát gồm: dự án đầu tư kém hiệu quả, gây lãng phí, thất thoát vốn, tài sản thuộc dự án; chủ đầu tư và nhà thầu không chấp hành đúng quy định về triển khai dự án; sai lệch kết quả nghiệm thu và quyết toán công trình là những sai phạm tiềm ẩn nhiều nguy cơ tham nhũng. Có tới 74,7% số người được hỏi cho rằng, thông qua hoạt động giám sát cộng đồng đối với các dự án xóa đói, giảm nghèo có phát hiện ra sai phạm, phổ biến nhất là “dự án đầu tư kém hiệu quả, gây thất thoát, lãng phí vốn, tài sản thuộc dự án” (65%), đây chính là một trong những dạng sai phạm tiềm ẩn có nguy cơ tham nhũng cao nhất.
Kết quả khảo sát cũng cho thấy, qua quan sát của người dân và cán bộ, công chức, các hành vi tiêu cực xuất hiện với mức độ khác nhau. Đối với người dân, có 73,3% ý kiến cho rằng có tiêu cực xảy ra trong việc triển khai các dự án xóa đói, giảm nghèo. Hành vi sử dụng nguyên liệu kém hiệu quả và bớt xén nguyên liệu trong quá trình thi công công trình là hành vi tiêu cực phổ biến nhất (chiếm 52,7% và 47,7%).
Trên cơ sở kết quả nghiên cứu, nhóm nghiên cứu đưa ra một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát đầu tư cộng đồng đối với các dự án xóa đói, giảm nghèo, góp phần phòng, chống tham nhũng. Đó là, đối với các cơ quan nhà nước có thẩm quyền thì cần sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật liên quan đến hoạt động giám sát đầu tư cộng đồng; nâng cao nhận thức của người dân về hoạt động giám sát các dự án đầu tư cộng đồng; thống nhất cách thức quản lý và tăng cường biện pháp hỗ trợ giám sát đầu tư của cộng đồng. Đối với các tổ chức giám sát đầu tư cộng đồng thì cần nâng cao trách nhiệm đối với hoạt động giám sát; tăng cường thực hiện một số nội dung giám sát ẩn chứa hành vi tham nhũng, lãng phí; tiếp nhận phản ánh, kiến nghị của người dân.
Thu Huyền