Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII: Hoạt động của các loại tội phạm đã được kiềm chế nhưng vẫn diễn biến phức tạp

Sáng 25-10, Quốc hội làm việc tại hội trường, thảo luận về kết quả công tác phòng chống vi phạm pháp luật, Báo cáo của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và Báo cáo về công tác thi hành án.

Theo Báo cáo của Chính phủ, năm 2014, trong bối cảnh có nhiều yếu tố tác động tiêu cực đến tình hình an ninh trật tự, nhưng với sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, sự nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương, nhất là lực lượng Công an, hoạt động của các loại tội phạm đã được kiềm chế. Số vụ án khởi tố mới là 77.913 vụ với 121.039 bị can, tăng 2% về số vụ, nhưng giảm 2,19% về số bị can so với năm 2013. Cơ quan điều tra cả nước đã khởi tố điều tra 25.934 vụ với 55.944 bị can liên quan đến tội phạm xâm phạm trật tự xã hội, giảm 1,59% về số vụ. Một số tội phạm nghiêm trọng như giết người, chống người thi hành công vụ giảm. Tuy nhiên, hoạt động của các băng, nhóm tội phạm còn tiềm ẩn phức tạp tại các thành phố và các khu vực giáp ranh, chủ yếu dưới dạng bảo kê, đòi nợ thuê, cho vay nặng lãi, cưỡng đoạt tài sản, tổ chức đánh bạc, cá độ bóng đá… Lực lượng Công an đã phát hiện, triệt phá 4.904 băng, nhóm tội phạm, trong đó có 161 băng, nhóm tội phạm nguy hiểm. Thủ đoạn hoạt động của các băng, nhóm tội phạm ngày càng tinh vi, núp dưới vỏ bọc doanh nghiệp, đối tượng cầm đầu không trực tiếp gây án nên việc phát hiện, xử lý gặp nhiều khó khăn. Tội phạm sử dụng súng, vật liệu nổ vẫn diễn ra nghiêm trọng. Tội phạm mua bán người phát hiện 220 vụ (tăng 10% so với năm 2013); tội phạm đánh bạc xảy ra khá phổ biến. Tội phạm xâm phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế phát hiện, khởi tố điều tra 1.318 vụ (tăng 1,62%). Tội phạm trong lĩnh vực ngân hàng, tài chính diễn biến phức tạp, phát hiện nhiều vụ phạm tội nghiêm trọng, gây thất thoát lớn tài sản của Nhà nước, doanh nghiệp, tác động xấu đến quá trình tái cơ cấu nền kinh tế và hoạt động của hệ thống ngân hàng, tài chính. Tình hình buôn lậu, buôn bán hàng giả diễn ra phổ biến, nhất là các tuyến biên giới. Toàn quốc phát hiện, khởi tố điều tra 303 vụ tội phạm về tham nhũng. Ngoài những vụ tham nhũng lớn, có tổ chức được phát hiện thì tình trạng sai phạm, tiêu cực trong lĩnh vực hành chính, dịch vụ công diễn ra khá phổ biến, song khó phát hiện, do người dân ngại tố cáo, tố giác và thiếu chứng cứ để xử lý. Tội phạm ma túy, môi trường tiếp tục xảy ra gây nhức nhối trong nhân dân…

Thẩm tra các nội dung này, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng, Báo cáo của Chính phủ vẫn chưa ánh được toàn diện tình hình vi phạm pháp luật và việc xử lý vi phạm hành chính trong các lĩnh vực của đời sống kinh tế-xã hội trên toàn quốc. Báo cáo của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chưa phân tích rõ nguyên nhân những tồn tại, hạn chế trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp. Báo cáo của Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao chưa đánh giá một số nội dung như: Tỷ lệ tăng số vụ án xét xử có tranh tụng tại phiên tòa, chất lượng tranh tụng, việc áp dụng hình phạt đối với những người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ quyền hạn để chiếm đoạt hoặc làm thất thoát số lượng lớn tài sản; về tình hình hoạt động và chất lượng của đội ngũ hội thẩm nhân dân…Ủy ban Tư pháp cũng cho rằng công tác phát hiện, điều tra khám phá tội phạm vẫn còn hạn chế. Tỷ lệ khám phá tội phạm trộm cắp tài sản, còn nhiều ổ nhóm trộm cắp chuyên nghiệp gây án ở nhiều địa phương, gây bức xúc trong dư luận. Việc chấp hành pháp luật trong xác minh, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm, điều tra, thu thập chứng cứ, áp dụng các biện pháp ngăn chặn còn nhiều vi phạm. Số vụ Viện Kiểm sát hủy các quyết định tố tụng tăng, số vụ phải tạm đình chỉ tăng… Đáng chú ý còn để xảy ra một số vụ dùng nhục hình gây hậu quả nghiêm trọng, làm chết người, gây bức xúc trong dư luận; chậm phát hiện, xử lý băng nhóm hoạt động theo kiểu xã hội đen có tính chuyên nghiệp, trong đó có cả những trường hợp tội phạm núp bóng doanh nghiệp.