Phiên họp thứ 22, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIII: Chuẩn bị chu đáo Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII

Tiếp tục chương trình làm việc, sáng 14-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các tờ trình của Kiểm toán Nhà nước về việc thành lập Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành VIII trực thuộc Kiểm toán Nhà nước; kế hoạch bố trí vốn đầu tư giai đoạn 2013-2015 cho các dự án trụ sở làm việc của Kiểm toán Nhà nước; sửa đổi, bổ sung chế độ ưu tiên đối với cán bộ, công chức và người lao động của Kiểm toán Nhà nước; cho ý kiến về việc chuẩn bị kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII.

* Đề xuất thành lập kiểm toán nhà nước chuyên ngành

Tờ trình của Kiểm toán Nhà nước đề xuất cho phép Kiểm toán Nhà nước thành lập thêm một kiểm toán nhà nước chuyên ngành về kiểm toán hoạt động, đồng thời giao bổ sung cho kiểm toán nhà nước 90 biên chế vào năm 2014, 30 biên chế vào năm 2015. Tổng Kiểm toán Nhà nước Nguyễn Hữu Vạn đánh giá việc thành lập một kiểm toán nhà nước chuyên ngành (gọi tắt là Kiểm toán nhà nước chuyên ngành VIII) chuyên về kiểm toán hoạt động là nhu cầu cần thiết và khách quan, phù hợp với Chiến lược phát triển kiểm toán nhà nước. Qua đó đảm bảo thực hiện tốt chức năng kiểm toán hoạt động đã được xác lập trong Luật Kiểm toán Nhà nước và mục tiêu Chiến lược phát triển Kiểm toán nhà nước đến năm 2030; khắc phục hạn chế trong tổ chức kiểm toán hoạt động thời gian qua do kiểm toán chuyên ngành và kiểm toán nhà nước khu vực không đủ năng lực để thực hiện kiểm toán độc lập, phù hợp với thông lệ quốc tế và tạo điều kiện thực hiện các cuộc kiểm toán hoạt động độc lập, chuyên sâu, nâng cao chất lượng kiểm toán hoạt động...

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng

Về việc sửa đổi, bổ sung nguồn kinh phí để thực hiện chế độ ưu tiên đối với kiểm toán nhà nước, Tổng Kiểm toán Nguyễn Hữu Vạn nêu rõ: để khuyến khích, động viên cán bộ, công chức và người lao động của kiểm toán nhà nước, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 1003 và sau đó là Nghị quyết số 794 sửa đổi, bổ sung chế độ ưu tiên đối với cán bộ, công chức và người lao động của kiểm toán nhà nước. Theo đó kiểm toán nhà nước được trích 2% số tiền do kiểm toán nhà nước phát hiện và kiến nghị. Tuy nhiên theo ông Vạn thì nguồn kinh phí 2% của kiển toán nhà nước có xu hướng giảm, không đủ để thực hiện chế độ ưu tiên đối với cán bộ, công chức và người lao động của kiểm toán nhà nước theo Nghị quyết 794 do một số lý do trong đó có việc hoạt động của kiểm toán nhà nước đã có tác động tích cực trong việc quản lý, sử dụng tiền, tài sản nhà nước; nền tài chính càng lành mạnh thì nguồn kinh phí 2% của kiểm toán nhà nước ngày càng giảm xuống... Tổng kiểm toán Nguyễn Hữu Vạn cũng đã báo cáo Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc bố trí vốn đầu tư cho các dự án trụ sở làm việc của kiểm toán nhà nước.

Qua thảo luận nhiều ý kiến tán thành với việc thành lập Kiểm toán Nhà nước chuyên ngành VIII chuyên về kiểm toán hoạt động nhằm triển khai thực hiện một trong những chức năng cơ bản, quan trọng của Kiểm toán Nhà nước đã được quy định tại Điều 14 của Luật Kiểm toán Nhà nước. Theo đó, chức năng của Kiểm toán Nhà nước gồm có "chức năng kiểm toán báo cáo tài chính, kiểm toán tuân thủ, kiểm toán hoạt động đối với cơ quan, tổ chức quản lý, sử dụng ngân sách, tiền và tài sản nhà nước". Các ý kiến cho rằng việc thành lập một đơn vị độc lập chuyên về kiểm toán hoạt động làm đầu mối theo dõi, giúp Tổng Kiểm toán Nhà nước thống nhất trong công tác chuyên môn, nghiệp vụ và chỉ đạo điều hành là cần thiết nhằm bảo đảm để Kiểm toán Nhà nước thực hiện có hiệu quả và đầy đủ chức năng của kiểm toán. Tuy nhiên cũng có nhiều ý kiến trong Ủy ban thường vụ Quốc hội còn băn khoăn về đề xuất này của Kiểm toán Nhà nước và cho rằng cần có sự rà soát, làm rõ về chức năng nhiệm vụ của kiểm toán toán hoạt động để phân định rõ, tránh trùng lặp với nhiệm vụ, quyền hạn của các đơn vị khác, bảo đảm các hoạt động kiểm toán được tiến hành đồng bộ, hiệu quả, tránh tình trạng cắt khúc trong quy trình kiểm toán...

Tại phiên thảo luận, đa số ý kiến của thành viên Ủy ban thường vụ Quốc hội tán thành với đề nghị sửa đổi, bổ sung chế độ ưu tiên đối với cán bộ, công chức và người lao động của Kiểm toán Nhà nước. Theo đó, các ý kiến nghiêng về phương án điều chỉnh mức trích từ 2% lên khoảng 4 đến 5% số tiền do Kiểm toán Nhà nước phát hiện và kiến nghị thông qua hoạt động kiểm toán để tiếp tục thực hiện chế độ ưu tiên hiện nay đối với Kiểm toán Nhà nước. Nhiều ý kiến cũng tán thành với Tờ trình của Kiểm toán nhà nước về việc bố trí vốn đầu tư giai đoạn 2013-2015 cho các dự án trụ sở làm việc của Kiểm toán Nhà nước. Tuy nhiên các ý kiến cho rằng trong bối cảnh ngân sách nhà nước hạn hẹp, thu ngân sách nhà nước gặp nhiều khó khăn, nhiều nhiệm vụ chi cấp thiết, bức xúc cần được thực hiện nên kiểm toán nhà nước cần có trọng tâm và lộ trình phù hợp với nguồn lực thực tế; chỉ tập trung đầu tư cho các dự án đang thi công dở dang, các dự án thực sự cấp bách, đẩy nhanh tiến độ hoàn thành và đưa vào sử dụng, tránh đầu tư dàn trải, lãng phí; rà soát về quy mô, tiến độ thực hiện, tính toán nguồn lực cho hợp lý, bảo đảm phù hợp với tinh thần Chỉ thị số 1792/CT-TTg ngày 15/10/2011 của Thủ tướng Chính phủ….

*Chuẩn bị tốt các nội dung của Kỳ họp thứ 6

Nội dung làm việc còn lại của buổi sáng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc chuẩn bị kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII.

Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết: dự kiến thời gian từ khi khai mạc đến bế mạc kỳ họp thứ 6 là là 41 ngày, từ ngày 21-10 đến 30-11-2013, trong đó thời gian làm việc chính thức của Quốc hội là 35 ngày.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh đây là kỳ họp quan trọng, quyết định nhiều vấn đề lớn của đất nước như thông qua dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992; biểu quyết thông qua Luật đất đai (sửa đổi); cho ý kiến về tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm (2011-2015)... Do vậy, Chủ tịch Quốc hội đề nghị các Ủy ban và Hội đồng của Quốc hội và các đơn vị liên quan cần có sự phối hợp chặt chẽ, làm việc khoa học hợp lý để bảo đảm tiến độ của Chương trình kỳ họp. Nhiều ý kiến cũng cho rằng thời gian của kỳ họp lần này kéo dài nên cần sắp xếp chương trình thật khoa học để đảm bảo chất lượng của kỳ họp; chỉ nên sắp xếp ba ngày làm việc thứ 7 trên tổng số sáu ngày thứ 7 trong Chương trình kỳ họp....

Ủy ban thường vụ Quốc hội cũng tán thành đề nghị của Bộ Thông tin và Truyền thông tổ chức Triển lãm bản đồ và trưng bày tư liệu với chủ đề “Hoàng Sa, Trường Sa của Việt Nam-Những bằng chứng lịch sử” nhân dịp khai mạc kỳ họp thứ 6 tại khu vực hành lang Hội trường Bộ Quốc phòng.

Các vấn đề cụ thể về bố trí thời lượng chương trình cho từng nội dung; việc chuẩn bị văn bản; kỹ thuật văn bản; phát thanh và truyền hình trực tiếp nội dung các phiên làm việc quan trọng để cử tri cả nước theo dõi... đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên làm việc.

Chiều 14-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào Báo cáo của Chính phủ quy hoạch tổng thể về thủy điện, Thường vụ Quốc hội cho rằng, chất lượng quy hoạch thủy điện, đặc biệt là thủy điện nhỏ rất hạn chế; không ít dự án bị loại bỏ, thiếu khả thi, phải điều chỉnh sơ đồ khai thác và quy mô trong quá trình đầu tư.

* Loại bỏ 424 dự án thủy điện

Qua rà soát quy hoạch, đầu tư xây dựng các dự án thủy điện và vận hành khai thác các công trình thủy điện trên địa bàn cả nước, Chính phủ đã đồng ý loại khỏi quy hoạch 6 dự án thủy điện bậc thang và 418 dự án thủy điện nhỏ do tác động tiêu cực lớn đối với môi trường, xã hội, hiệu quả thấp, đồng thời không xem xét quy hoạch 172 vị trí tiềm năng thủy điện; tạm dừng có thời hạn 136 dự án; tiếp tục rà soát, đánh giá 158 dự án. Như vậy, cả nước hiện còn lại 815 dự án, công trình thủy điện, trong đó đang vận hành 268 dự án, đang thi công xây dựng và dự kiến khai thác từ nay đến năm 2017 là 205 dự án trên tổng số 1.239 dự án đã được quy hoạch.

Các ý kiến cho rằng, số lượng dự án thủy điện nhỏ trong quy hoạch là rất lớn (gần 90%) nhưng đóng góp về công suất của các dự án này chỉ khoảng 26% và tỷ trọng này sẽ thấp hơn nữa nếu 418 dự án bị loại bỏ khỏi quy hoạch.

Thực tế cho thấy, năng lực chuyên môn của một số cơ quan, đơn vị tư vấn, cơ quan quản lý nhà nước ở nhiều địa phương chưa đáp ứng yêu cầu. Việc kiểm tra, giám sát theo phân cấp của các cơ quan chức năng chưa thường xuyên, kịp thời, đặc biệt là trong giai đoạn quyết định đầu tư, lập, thẩm định dự án. Trách nhiệm, sự phối hợp các chủ thể trong quá trình xây dựng, thực hiện quy hoạch thủy điện chưa quy định rõ ràng. Quy hoạch thủy điện nhỏ chưa thực sự quan tâm đến mục tiêu tổng hợp sử dụng tài nguyên nước lưu vực sông, bảo vệ môi trường và hiệu quả kinh tế - xã hội.

Đồng tình với việc loại hai dự án thủy điện Đồng Nai 6 và Đồng Nai 6A, song có ý kiến đề nghị nên xem xét cả dự án thủy điện Bắc Trà My, nếu vẫn đưa vào quy hoạch cần đánh giá về mức độ an toàn. Chủ nhiệm Hội đồng Dân tộc của Quốc hội K’so Phước kiến nghị, báo cáo cần bổ sung thêm phần thống kê về các sự cố trong các nhà máy thủy điện, kết luận nguyên nhân gây ra sự cố; bổ sung số liệu diện tích đất và chất lượng đất tái định canh cho người dân. Theo ông K’so Phước, qua đi giám sát tại các địa phương cho thấy người dân rất thiếu đất sản xuất và chất lượng đất cũng không tốt, nếu không có đầu tư lớn rất khó phát triển sản xuất, các địa phương rất lúng túng.

Có ý kiến cho rằng, ngoài những yếu tố tích cực, phát triển thủy điện sẽ thu hẹp diện tích rừng, làm thay đổi quy luật dòng chảy tự nhiên, ảnh hưởng đến vùng hạ lưu. Để có một bức tranh chung, tổng thể về những tác động của các dự án thủy điện đối với môi trường, xã hội, cần bổ sung thêm các báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn, trong đó nêu rõ cả vấn đề giải quyết đất ở, đất sản xuất, đào tạo nghề giải quyết việc làm cho đồng bào dân tộc...

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu yêu cầu cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra chuẩn bị tốt dự thảo Nghị quyết trước khi báo cáo Quốc hội.

* Cần thêm 24.000 tỷ đồng để thông tuyến đường Hồ Chí Minh

Cho ý kiến về Tờ trình Quốc hội về sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 38/2004/QH11 của Quốc hội về chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh, Thường vụ Quốc hội nhận định, Dự án được triển khai đã cơ bản bám sát yêu cầu của Nghị quyết về việc lựa chọn hướng tuyến, hạn chế tối đa các tác động tiêu cực góp phần đảm bảo sự phát triển bền vững về kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh ở những vùng có tuyến đường đi qua; đồng thời tạo được khả năng liên kết giữa các khu đô thị, vùng dân cư, các khu công nghiệp, vùng kinh tế trọng điểm.

Dự án đã được xem xét và phân kỳ đầu tư một cách tương đối hợp lý cho từng đoạn tuyến căn cứ vào nhu cầu phát triển, khả năng cân đối vốn và tính phù hợp với quy hoạch phát triển mạng lưới giao thông đường bộ toàn quốc. Từ khi đưa tuyến đường vào khai thác đến nay đã thực hiện tốt chức năng hỗ trợ Quốc lộ 1, giảm ùn tắc, tai nạn giao thông và đảm bảo giao thông thông suốt khi Quốc lộ 1 bị ách tắc trong mưa lũ.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng, để có thể hoàn thành giai đoạn 2 và nâng cấp mở rộng đoạn qua Tây Nguyên (quốc lộ 14 cũ) vào năm 2015, nhu cầu vốn còn thiếu khoảng 24.003 tỷ đồng.

Lo ngại về vấn đề nguồn vốn, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – Ngân sách Phùng Quốc Hiển băn khoăn: trong tình hình khó khăn như hiện nay, liệu dự án có hoàn thành vào năm 2020? Ông Phùng Quốc Hiển cho rằng, cần rà soát kỹ hơn việc thay đổi hướng tuyến, bởi theo ông, xem trên bản đồ, trên cùng một trục miền Trung, mật độ các tuyến đường tương đối dày đặc, có đoạn đường Hồ Chí Minh trùng với quốc lộ 14. Ông cũng kiến nghị Quốc hội đã quyết định về chủ trương đầu tư dự án thì Quốc hội cũng phải "bấm nút" về vấn đề kinh phí.

Băn khoăn lớn nhất của Thường vụ Quốc hội vẫn là nguồn vốn, tổng vốn đầu tư, tiến độ phân kỳ đầu tư. Về nguồn vốn, trong Nghị quyết điều chỉnh chưa rõ, có ưu tiên vốn hay không, tiền đâu để làm, khi nào làm, cái nào trước và cái nào sau, ngoài nguồn vốn trái phiếu, các nguồn vốn khác là nguồn nào? Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đặt câu hỏi, đồng thời khẳng định, Quốc hội giao Chính phủ lo nguồn vốn, ban hành chính sách, cơ chế, giải pháp thực hiện.

Phó Chủ tịch Quốc hội Tòng Thị Phóng đề nghị Chính phủ làm rõ các nguồn vốn lấy ở đâu, cân đối trả nợ khi phát hành trái phiếu, trả trái phiếu Chính phủ trong thời hạn bao nhiêu năm, nói rõ về các hình thức hợp tác đầu tư. Theo Phó Chủ tịch Tòng Thị Phóng, nên có bản tổng hợp ý kiến của các địa phương, các đường tránh cần thuyết minh thêm trong bản báo cáo tóm tắt.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị, trong Nghị quyết của Quốc hội cần thể hiện rõ ràng, từ tiến độ dự án, nguồn vốn, số vốn huy động từ trái phiếu Chính phủ đến phân kỳ đầu tư, điều chỉnh hướng tuyến, mặt cắt..., không thể làm chung chung theo kiểu tùy khả năng, tùy điều kiện hoàn cảnh.

(Theo TTXVN)