Giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2016

    Đoàn giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2016 đã họp phiên thứ hai, nghe Chính phủ báo cáo và giải trình về nội dung này. Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Trưởng đoàn giám sát chủ trì phiên họp.

 

    Theo báo cáo của Chính phủ, trước thời điểm tháng 7/2011, Chính phủ nhiệm kỳ 2007-2011 có 30 cơ quan, gồm 22 bộ, cơ quan ngang bộ; 8 cơ quan thuộc Chính phủ. So với Chính phủ khóa XI giảm được 8 đầu mối: giảm 4 bộ, cơ quan ngang bộ và 4 cơ quan thuộc Chính phủ. Trong nhiệm kỳ Chính phủ 2011 - 2016 và thời điểm từ tháng 8/2016 đến nay, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, tổ chức bộ máy của Chính phủ được giữ ổn định gồm: 18 bộ, 4 cơ quan ngang bộ và 8 cơ quan thuộc Chính phủ. Các cơ quan chuyên môn ở địa phương được sắp xếp, tổ chức lại phù hợp, bảo đảm tính thống nhất, thông suốt và theo xu hướng thu gọn đầu mối, đáp ứng yêu cầu cải cách hành chính.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Trưởng đoàn giám sát phát biểu

    Bộ trưởng Nội vụ Lê Vĩnh Tân cho biết, năm 2015, 2016 có 34 lượt bộ, ngành và 106 lượt địa phương đề nghị thẩm tra đối tượng tinh giản biên chế với tổng số đối tượng giải quyết tinh giản biên chế là hơn 17.600 người. Tính đến ngày 15/3, tổng số đối tượng được thẩm tra tinh giản biên chế là gần 5.000 người. Hiện nay, có 11 địa phương gồm: Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Dương, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Bình Thuận, Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, Long An sử dụng vượt 7.951 biên chế so với số biên chế công chức được Bộ Nội vụ giao.

 

    Ngoài ra, tính đến 30-11-2016, các bộ, ngành, địa phương ký lao động hợp đồng theo Nghị định số 68/2000/NĐ-CP của Chính phủ về thực hiện chế độ hợp đồng một số loại công việc trong cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp là 19.900 người; trong đó, ở 18 bộ, ngành là 10.218 người và 46 địa phương là 9.682 người. Số lượng cán bộ, công chức cấp xã và người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố tính đến tháng 12/2016 là 1.193.162 người. Tổng quỹ lương của cán bộ, công chức cấp xã và thực hiện khoán quỹ phụ cấp đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố là 32.404,788 tỷ đồng/năm.

 

    Tuy nhiên, báo cáo của Chính phủ cũng cho thấy, số lượng cấp phó tại một số tổ chức hành chính còn vượt so với quy định. Tổ chức bộ máy bên trong của một số bộ, ngành vẫn còn biểu hiện cồng kềnh, nhiều tầng nấc trung gian…

 

    Điều này cũng được Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu khẳng định khi cho biết qua làm việc với 15 bộ, ngành ở trung ương và trực tiếp giám sát tại 15 tỉnh, thành phố, Đoàn giám sát nhận thấy việc thực hiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước thời gian qua còn không ít bất cập, hạn chế. Tổ chức bộ máy các cơ quan hành chính nhà nước còn cồng kềnh, tầng nấc, chưa thực sự tinh gọn và hiệu lực, hiệu quả. Một số chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan còn có sự giao thoa, chồng chéo, bỏ trống, chưa thực sự hợp lý. Kết quả thực hiện chính sách tinh giản biên chế còn rất hạn chế.

 

    Nhìn vào số liệu là không giảm. Tổng biên chế cả nước tính đến 31-12-2015 là 3.563.903 người nhưng biên chế cả nước tính đến 1-2-2017 là 3574.303 người, là tăng chứ không giảm. Theo Nghị quyết 39 của Bộ Chính trị (về tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức) thì số lượng đã tăng 20.400 người, tăng 0,57%. Từ đó, quỹ lương cho biên chế năm 2015 là 405.000 tỷ đồng nhưng đến năm 2016 đã tăng lên 410.000 tỷ đồng, tăng 1,3%. Điều đó cho thấy tinh giản biên chế nhưng chưa hiệu quả, chưa có con số thuyết phục”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

 

    Lý giải về việc tăng biên chế công chức, Chính phủ cho rằng nguyên nhân là do bổ sung chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước về ngành, lĩnh vực theo quy định của pháp luật chuyên ngành và việc chia tách, thành lập mới các đơn vị hành chính cấp, huyện, xã. Song, theo một số thành viên đoàn giám sát, cần xem lại cách xác định biên chế, nơi nào cần biên chế, nơi nào không, từ đó mới thực hiện tinh giản biên chế có hiệu quả.

 

    Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, để tinh gọn bộ máy và biên chế phải có cách nhìn, quan điểm nhất quán, tổng thể. Phải đổi mới cả hệ thống chính trị. Nhìn từ góc độ đổi mới cả hệ thống chính trị và từ quan điểm xây dựng nhà nước pháp quyền, nền kinh tế thị trường và vai trò của xã hội, từ đó mới tiếp tục sắp xếp, kiện toàn được bộ máy hành chính nhà nước.

 

    “Có nhất thiết việc gì cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan ủy ban, các bộ, ngành đều phải trực tiếp tham gia không, mà có thể có những việc phải chuyển ra cho khu vực xã hội, khu vực tư nhân, đẩy mạnh xã hội hóa, có thể tăng cường tự chủ, tự chịu trách nhiệm ở những nơi mà đơn vị sự nghiệp công lập có đủ điều kiện. Hoặc chúng ta thực hiện cơ chế một người có thể kiêm nhiệm nhiều vị trí, chức danh và khoán chi hành chính, khoán chi biên chế, đó là những giải pháp”.