Diễn đàn đối thoại chính sách pháp luật lần thứ hai năm 2014

(BNCTW) - Ngày 20-10-2014, tại Hà Nội đã tổ chức Diễn đàn đối thoại chính sách pháp luật lần thứ hai năm 2014 “Sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự trong bối cảnh triển khai thi hành Hiến pháp năm 2013”. Ông Đinh Trung Tụng, Thứ trưởng Bộ Tư pháp và bà Louise Chamberlain, giám đốc quốc gia Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam đồng chủ trì đối thoại. Tham dự có Ông Trần Văn Độ, Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án quân sự Trung ương; đại biểu thuộc Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương, Ban Nội chính Trung ương, Văn phòng Quốc hội; đại diện một số bộ, ngành ở địa phương; một số viện nghiên cứu, cơ sở đào tạo luật, Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Hội Luật gia Việt Nam, Sở Tư pháp, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân một số tỉnh, thành phố; đại diện các cơ quan ngoại giao, lãnh sự của nước ngoài tại Việt Nam, các tổ chức quốc tế, các nhà tài trợ và các chuyên gia tư vấn trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp. Các đại biểu tập trung thảo luận trách nhiệm hình sự của các pháp nhân và ý nghĩa lập pháp của các khuyến nghị từ Kiểm điểm định kỳ phổ quát về thực hiện nhân quyền đối với lĩnh vực tư pháp hình sự ở Việt Nam. 

Tại diễn đàn, đại diện Bộ Tư pháp trình bày các chính sách lớn và các giải pháp sửa đổi Bộ luật hình sự; đại diện Tòa án nhân dân tối cao trình bày về trách nhiệm hình sự của pháp nhân. Các chuyên gia quốc tế của UNDP bình luận, bổ sung ý kiến và trình bày các khuyến nghị đã được nêu trong Báo cáo của Hội đồng Nhân quyền của Liên Hợp Quốc liên quan đến Bộ luật hình sự. Cùng với các luật gia Việt Nam, đại diện cho các cơ quan của Liên Hợp Quốc cho ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự trong mối quan hệ với các công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Đinh Trung Tụng nêu rõ: “Việc sửa đổi Bộ luật hình sự cần được triển khai trên cơ sở đổi mới tư duy về chính sách hình sách, đề cao hiệu quả phòng ngừa và tăng tính hướng thiện trong việc xử lý người phạm tội, tôn trọng và bảo đảm thực thi đầy đủ các quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được ghi nhận trong Hiến pháp năm 2013 cũng như bảo đảm thực thi các Công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.”.

Bà Louise Chamberlain lưu ý ba thách thức chính nổi lên từ quá trình Kiểm điểm định kỳ phổ quát về quyền con người đối với công tác cải cách hệ thống tư pháp hình sự để phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế. Những thách thức này bao gồm giảm số tội phạm bị kết án tử hình; thực hiện các điều khoản của Công ước phòng chống tra tân và thực hiện các biện pháp nhằm bảo đảm Bộ luật hình sự tôn trọng quyền con người của tất cả công dân Việt Nam.

Đại diện Bộ Tư pháp cho biết, việc sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự lần này hướng tới mục tiêu xây dựng một BLHS có chất lượng và tính khả thi cao, có tính dự báo, tạo cơ sở pháp lý sắc bén để đấu tranh hữu hiệu phòng, chống tội phạm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ XHCN, thúc đẩy phát triển nền KTTT, đảm bảo mọi người được sống trong một môi trường xã hội an toàn, lành mạnh. Những định hướng lớn xây dựng BLHS (sửa đổi):

Thứ nhất, giảm khả năng áp dụng hình phạt tù, mở rộng phạm vi áp dụng các hình phạt không mang tính giam giữ. Hạn chế phạm vi áp dụng hình phạt tử hình; mở rộng phạm vi áp dụng chế định loại trừ trách nhiệm hình sự, hoàn thiện hơn nữa chính sách hình sự liên quan.

Thứ hai, mở rộng nguồn của pháp luật hình sự một cách hợp lý theo hướng một số tội phạm cụ thể có tính chất đặc thù cao và hình phạt với các tội phạm đó có thể được quy định trong các luật chuyên ngành để đảm bảo tính kịp thời và linh hoạt trong đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Thứ ba, cần thiết phải quy định TNHS đối với pháp nhân kinh tế, trên cơ sở nghiên cứu, xác định rõ những vấn đề cụ thể có liên quan, bảo đảm phù hợp với thực tiễn Việt Nam.

Thứ tư, thực hiện phi hình sự hóa một số tội phạm được quy định trong BLHS hiện hành không còn phù hợp với Hiến pháp 2013 và điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế của Việt Nam. Đồng thời, hình sự hóa một số hành vi vi phạm có tính nguy hiểm cao cho xã hội chưa được quy định trong BLHS, nội luật hóa các quy định có tính ràng buộc của các công ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Diễn đàn đối thoại chính sách pháp luật được tổ chức trong khuôn khổ dự án hợp tác giữa Việt Nam và UNDP “Tăng cường tiếp cận công lý và bảo vệ quyền tại Việt Nam”. Đây là sự kiện quan trong thường niên thu hút sự tham gia của đại diện Chính phủ và các đối tác phát triển thảo luận về những ưu tiên chủ chốt trong chương trình cải cách pháp luật và tư pháp ở Việt Nam./.