Đồng chí Phan Đình Trạc, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Nội chính Trung ương: Các giải pháp trọng tâm nâng cao hiệu quả đấu tranh chống tham nhũng

Trả lời phỏng vấn của Trang thông tin điện tử tổng hợp Ban Nội chính Trung ương, đồng chí Phan Đình Trạc, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Nội chính Trung ương khẳng định, Ban Nội chính Trung ương đã góp phần tích cực xử lý nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật các vụ án, vụ việc tham nhũng, đồng thời đưa ra các giải pháp trọng tâm để nâng cao hiệu quả đấu tranh chống tham nhũng trong thời gian tới.

- Thưa đồng chí, trong 03 năm trở lại đây đã có nhiều vụ tham nhũng được đưa ra xét xử; và mới đây nhất là 08 vụ án tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng ra xét xử trước thềm Đại hội XII. Xin đồng chí cho biết, ngành Nội chính đã có sự đóng góp như thế nào vào kết quả chung này?

Đồng chí Phan Đình Trạc:

Có thể nói trong thời gian qua công tác phát hiện, xử lý các vụ việc, vụ án tham nhũng được đẩy mạnh, tạo chuyển biến rõ rệt. Nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm được đưa ra xét xử nghiêm minh, với nhiều mức án nghiêm khắc, có tác dụng cảnh tỉnh, răn đe đối với hành vi tham nhũng được dư luận đồng tình.

Riêng các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng (PCTN) theo dõi, chỉ đạo thì trong 2 năm 2014 và 2015, đã xét xử sơ thẩm 14 vụ/ 149 bị cáo với 08 án tử hình cho 07 bị cáo, 14 án chung thân cho 13 bị cáo, 02 án 30 năm tù cho 02 bị cáo, 126 bị cáo có mức án từ 02 đến 25 năm tù (chỉ 02 bị cáo được hưởng án treo) và đầu năm 2016 sẽ đưa 04 vụ/49 bị cáo ra xét xử sơ thẩm. Trong 8 vụ án trọng điểm, Ban Chỉ đạo yêu cầu xét xử trước Đại hội XII thì đã xét xử sơ thẩm 6 vụ, đang xét xử 2 vụ. Các vụ án Ban Nội chính Trung ương theo dõi, dôn đốc đã xét xử sơ thẩm 17 vụ/119 bị cáo, trong đó có 2 bị cáo có mức án tù 20 - 30 năm, 67 bị cáo mức án tù từ 2 năm đến dưới 20 năm.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng kết luận Phiên họp thứ 9 của Ban Chỉ đạo

Đó là kết quả của quyết tâm chính trị cao của Đảng và nhà nước về PCTN; sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, ráo riết với nhiều quyết sách đúng đắn, kịp thời của Ban chỉ đạo; sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, cụ thể của Đảng ủy và lãnh đạo Bộ Công an, Ban cán sự đảng và lãnh đạo Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Ban cán sự đảng và lãnh đạo Tòa án nhân dân tối cao, Ban thường vụ tỉnh ủy, thành ủy; sự nỗ lực vượt bậc của các cơ quan tiến hành tố tụng Trung ương và địa phương.

Là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo, Ban Nội chính Trung ương vừa chủ động tham mưu về định hướng, chủ trương xử lý, cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng; vừa tích cực theo dõi, đôn đốc, phối hợp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, xử lý các vụ việc. Từ đó đã góp phần tích cực xử lý nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật các vụ án, vụ việc tham nhũng trong thời gian qua. Sự đóng góp của Ban Nội chính Trung ương thể hiện trên 07 nội dung sau đây:

Một là: Tham mưu, đề xuất cơ chế theo dõi, chỉ đạo xử lý vụ án, vụ việc tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, dư luận quan tâm theo 03 cấp độ: Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo; Ban Nội chính Trung ương theo dõi, đôn đốc; tỉnh ủy, thành ủy chỉ đạo xử lý.

Từ Phiên họp thứ 03 năm 2013 của Ban Chỉ đạo, Ban Nội chính Trung ương đã chủ động lựa chọn 08 vụ án, 02 vụ việc tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, dư luận quan tâm để phối hợp tham mưu đưa vào diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo. Từ đó đến nay, đã phối hợp tham mưu Ban Chỉ đạo đưa vào diện theo dõi, chỉ đạo 19 vụ án, 6 vụ việc (được khởi tố thành 31 vụ án/329 bị can); Ban Nội chính Trung ương theo dõi, đôn đốc 29 vụ án, 5 vụ việc; tỉnh ủy, thành ủy chỉ đạo xử lý 90 vụ án, 94 vụ việc.

Có thể nói đây là khâu đột phá đầu tiên mà Ban Nội chính Trung ương đã phát hiện và tập trung tham mưu cho Ban Chỉ đạo chỉ đạo xử lý có hiệu quả rõ nét đối với các vụ án, các vụ việc tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm trong thời gian qua.

Hai là: Tham mưu Ban Chỉ đạo cơ chế chỉ đạo, xử lý khó khăn, vướng mắc trong điều tra, xử lý án đảm bảo đúng quy định của pháp luật theo từng cấp độ được Tổng Bí thư - Trưởng Ban Chỉ đạo kết luận:

- Khi phát sinh vướng mắc, cơ quan đang thụ lý vụ án chủ trì tổ chức cuộc họp lãnh đạo liên ngành để thống nhất biện pháp tháo gỡ;

- Nếu không tháo gỡ được khó khăn vướng mắc, thì Ban Nội chính Trung ương tổ chức và chủ trì cuộc họp lãnh đạo liên ngành để xử lý;

- Trường hợp vẫn còn vướng mắc, thì báo cáo Thường trực Ban Bí thư - Phó Trưởng Ban Chỉ đạo chủ trì cuộc họp để chỉ đạo xử lý; nếu vẫn còn vướng mắc, thì tập thể Thường trực Ban Chỉ đạo chỉ đạo xử lý; tiếp theo là Ban Chỉ đạo, Bộ Chính trị.

Thực hiện cơ chế này, trong 03 năm qua, Ban Nội chính Trung ương đã tổ chức và chủ trì 33 cuộc họp liên ngành tư pháp Trung ương và địa phương; tham dự 35 cuộc họp liên ngành tư pháp Trung ương và địa phương, với một số cơ quan có liên quan để tháo gỡ 140 khó khăn, vướng mắc, thống nhất đường lối xử lý đối với các vụ án, vụ việc tham nhũng thuộc diện theo dõi ở 03 cấp độ.

Đồng chí Phan Đình Trạc, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Nội chính Trung ương trình bày dự thảo báo cáo tại Phiên họp thứ 9 của Ban Chỉ đạo

Tham mưu Thường trực Ban Bí thư, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo tổ chức, chủ trì 05 cuộc họp để cho chủ trương xử lý đảm bảo đúng quy định của pháp luật một số vụ án tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp, còn có quan điểm xử lý khác nhau giữa các cơ quan tiến hành tố tụng Trung ương và địa phương (gồm: vụ Nguyễn Đức Kiên; vụ Huỳnh Thị Huyền Như; vụ Phạm Công Danh; vụ Vinalines; vụ án xảy ra tại Tổng Công ty Bảo hiểm Bảo Việt…). 

 Ban Nội chính Trung ương đã tham mưu Ban Chỉ đạo ban hành 22 văn bản chỉ đạo các cơ quan chức năng tháo gỡ khó khăn trong công tác phối hợp xử lý vụ án, vụ việc và tháo gỡ khó khăn trong công tác giám định, định giá tài sản trong tố tụng hình sự để phục vụ điều tra, truy tố, xét xử các vụ án và giải quyết các vụ việc nêu trên; ban hành 29 văn bản chỉ đạo và đôn đốc Ban Thường vụ tỉnh ủy, thành ủy và các cơ quan, đơn vị, địa phương xử lý khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh tiến độ xử lý các vụ án, vụ việc về tham nhũng.

Ba là: Ban Nội chính Trung ương đã tăng cường công tác theo dõi, đôn đốc, kịp thời đề xuất biện pháp tháo gỡ khó khăn, đẩy nhanh tiến độ giải quyết các vụ án, vụ việc tham nhũng. Tham mưu Ban Chỉ đạo tiến hành kiểm tra, giám sát thanh tra vụ việc, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án, xử lý các vụ việc tham nhũng.

Bốn là: Tham mưu, đề xuất Ban Chỉ đạo chỉ đạo Ban cán sự đảng Tòa án nhân dân tối cao lãnh đạo Hội đồng thẩm phán ban hành Nghị quyết số 01 để khắc phục tình trạng cho hưởng án treo không đúng đối với các tội phạm về tham nhũng; từ đó tỷ lệ việc cho hướng án treo đã giảm (trên 149 bị cáo thuộc 14 vụ án diện Ban Chỉ đạo theo dõi, chỉ đạo đã xét xử chỉ có 02 bị cáo được hưởng án treo).

 Năm là: Tham mưu, đề xuất Ban Chỉ đạo chỉ đạo xử lý những khó khăn, vướng mắc trong giám định tư pháp phục vụ điều tra, truy tố, xét xử các tội phạm về tham nhũng, kinh tế.

Sáu là: Tham mưu Ban Chỉ đạo chỉ đạo các cơ quan chức năng chú trọng áp dụng kịp thời các biện pháp nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng (tỷ lệ thu hồi tiền, tài sản tham nhũng năm 2013 chưa đạt 10%, năm 2014 đạt trên 22%, năm 2015 trên 55%).

Bảy là: Xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng (tham mưu ban hành các Quy chế phối hợp giữa Ban Nội chính Trung ương với Đảng ủy Công an Trung ương, Ban cán sự đảng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Ban cán sự đảng Tòa án nhân dân tối cao, Ban cán sự đảng Thanh tra Chính phủ, Ban cán sự đảng Kiểm toán Nhà nước, Ban cán sự đảng Ngân hàng Nhà nước, với Ủy ban kiểm tra Trung ương, Quân ủy Trung ương, Đảng đoàn Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; cơ chế phối hợp giữa cơ quan tiến hành tố tụng Trung ương với cơ quan tố tụng cấp dưới được ủy quyền công tố và xét xử các vụ án tham nhũng, kinh tế...).

Quân uỷ Trung ương và Ban Nội chính Trung ương ký Quy chế phối hợp công tác (ngày 22-12-2015)

- Xin đồng chí cho biết, ngoài theo dõi, đôn đốc xử lý các vụ án tham nhũng, trong 3 năm qua, kể từ ngày tái lập, nhiệm vụ tham mưu cho Trung ương lãnh đạo, chỉ đạo công tác phát hiện vụ việc tham nhũng đã được ngành nội chính triển khai như thế nào?

Đồng chí Phan Đình Trạc:

Trong thời gian qua, công tác phát hiện, nhất là tự phát hiện tham nhũng vẫn đang là khâu yếu. Do đó, Ban Nội chính Trung ương đã tập trung tham mưu Ban Chỉ đạo tăng cường chỉ đạo công tác phát hiện tham nhũng như sau: 

Một là: Chủ động tham mưu Ban Chỉ đạo tăng cường kiểm tra, giám sát, đôn đốc công tác PCTN, nhất là kiểm tra, giám sát việc thanh tra vụ việc, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng: Trong 03 năm, đã tham mưu, đề xuất Ban Chỉ đạo thành lập 25 Đoàn kiểm tra, giám sát, đôn đốc công tác PCTN tại 15 Đảng ủy, Ban cán sự đảng bộ, ngành Trung ương và 29 ban thường vụ các tỉnh ủy, thành ủy. Qua kiểm tra, giám sát, nhiều khó khăn, vướng mắc đã được tháo gỡ; đề xuất, kiến nghị đưa 126 vụ án, vụ việc tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp, dư luận quan tâm vào diện theo dõi, chỉ đạo; đến nay nhiều vụ án, vụ việc được chỉ đạo, xử lý dứt điểm.

Hai là: Tổ chức kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị, kết luận của các Đoàn công tác của Ban Chỉ đạo (hậu kiểm) để nâng cao hiệu quả, hiệu lực của công tác chỉ đạo xử lý. Theo đó năm 2015 Ban đã tổ chức 07 Đoàn công tác tiến hành kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện các kiến nghị, đề xuất của các Đoàn công tác của Ban Chỉ đạo trong 02 năm 2013, 2014.

Ba là: Đã tham mưu, đề xuất Ban Chỉ đạo rà soát hoạt động tín dụng để phòng ngừa, xử lý tham nhũng trong lĩnh vực tín dụng, ngân hàng. Trong năm 2016, Ban sẽ phối hợp với Ủy ban Kiểm tra Trung ương và Ban cán sự đảng Bộ Tài chính tiến hành kiểm tra chuyên đề công tác phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng trong lĩnh vực Thuế, Hải quan.

Bốn là: Tham mưu Ban Chỉ đạo chỉ đạo kiểm tra, rà soát các cuộc thanh tra về kinh tế - xã hội từ 2011-2014 để phát hiện các sai phạm có dấu hiệu tội phạm, nhưng chưa chuyển Cơ quan điều tra để kiến nghị chuyển Cơ quan điều tra xử lý theo quy định của pháp luật, nhất là các sai phạm có dấu hiệu tội phạm tham nhũng. Kết quả rà soát đã phát hiện và kiến nghị chuyển cơ quan điều tra 27 vụ việc có dấu hiệu phạm tội kinh tế và tham nhũng.

Đồng chí Phan Đình Trạc, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, Phó trưởng Ban Thường trực Ban Nội chính Trung ương chủ trì Hội nghị tổng kết công tác của Ban Nội chính Trung ương

Năm là: Đã tham mưu Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị số 50-CT/TW, ngày 07-12-2015 “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng”.

- Có thể nói rất nhiều công việc đã được triển khai. Nhưng đến nay, đấu tranh với tham nhũng vẫn là một công việc khó. Từ thực tiễn triển khai các nhiệm vụ của ngành, theo đồng chí, có những vấn đề gì chúng ta cần phải thay đổi để nâng cao hiệu quả cuộc đấu tranh với tham nhũng trong thời gian tới?

Đồng chí Phan Đình Trạc:

Đảng, Nhà nước đã có nhiều chủ trương, giải pháp phòng, chống tham nhũng tương đối đầy đủ, có hệ thống. Để nâng cao hiệu quả đấu tranh chống tham nhũng trong thời gian tới, cần tập trung các giải pháp trọng tâm sau đây:

Một là: Tập trung xây dựng, bổ sung, hoàn thiện các quy định của Đảng về PCTN, xây dựng và hoàn thiện thể chế về quản lý kinh tế - xã hội và PCTN theo Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH, Hiến pháp năm 2013 và Nghị quyết Đại hội XII của Đảng. Thể chế nói chung và thể chế về PCTN nói riêng là yếu tố cơ bản, nền tảng, có tác dụng ngăn chặn từ gốc hành vi tham nhũng. Bên cạnh đó cần có cơ chế kiểm soát chặt chẽ hơn việc xây dựng cơ chế, chính sách và pháp luật về quản lý kinh tế - xã hội để hạn chế hình thành nhóm lợi ích và lợi ích nhóm. Đây là nguy cơ nảy sinh tham nhũng từ khi xây dựng và thực hiện chính sách. 

Hai là: Phát huy vai trò của người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, tổ chức, đơn vị. Người đứng đầu phải nêu cao trách nhiệm, gương mẫu, đi đầu, quyết tâm, quyết liệt trong phòng, chống tham nhũng, trước hết trong cơ quan, tổ chức, đơn vị mình phụ trách.

Ba là: Thực hiện tốt công khai, minh bạch trong hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị; kiểm soát có hiệu quả tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý.

- Công khai, minh bạch càng tốt thì càng tạo điều kiện cho nhân dân, báo chí giám sát có hiệu quả công tác PCTN.

- Kiểm soát có hiệu quả tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức, viên chức, trước hết là cán bộ lãnh đạo, quản lý thì hiệu quả phòng ngừa tham nhũng càng cao.

 Bốn là: Thực hiện nghiêm các quy định của Đảng, Nhà nước về phòng, chống tham nhũng.

 Năm là: Phát hiện, xử lý nghiêm các vụ việc, vụ án tham nhũng theo quy định của pháp luật; thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 50- CT/TW, của Bộ Chính trị “về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác phát hiện, xử lý vụ việc, vụ án tham nhũng”.

Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2015 Ban Nội chính Trung ương

  Sáu là: Phát huy vai trò của các cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, báo chí và mọi người dân trong PCTN; xây dựng văn hóa PCTN, trước hết trong cán bộ, đảng viên, công chức.

- Ban Nội chính Trung ương đã góp phần tích cực xử lý nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật các vụ án, vụ việc tham nhũng trong thời gian qua. Thưa đồng chí, kết quả này có sự đóng góp không nhỏ của đội ngũ cán bộ, công chức, nhân viên của Ban?

Đồng chí Phan Đình Trạc:

Ban Nội chính Trung ương có khối lượng công việc lớn, đòi hỏi tiến độ nhanh, chất lượng cao, một số nội dung công việc phức tạp, nhạy cảm; lại diễn ra trong điều kiện có nhiều khó khăn, vướng mắc do các quy định của pháp luật chưa đầy đủ hoặc chưa phù hợp với thực tiễn; nhưng cán bộ, công chức, nhân viên Ban Nội chính Trung ương đã nỗ lực cố gắng hoàn thành tốt Chương trình công tác trọng tâm. Nhân dịp kỷ niệm 50 năm Ngày truyền thống ngành Nội chính Đảng (05/01/1966 - 05/01/2016) và nhân dịp Xuân về, tôi gửi tới toàn thể cán bộ, công chức, nhân viên của Ban lời chúc sức khỏe, đón Xuân mới với niềm tin, khí thế mới, đoàn kết thống nhất, quyết tâm hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!

P.V