Kinh nghiệm của Cộng hòa Liên bang Đức trong đấu tranh phòng, chống tội phạm tham nhũng

(BNCTW) - Ngày 25-8-2015, tại Hà Nội, trong khuôn khổ Chương trình hợp tác Đối thoại Nhà nước pháp quyền giai đoạn 2015-2018 giữa Việt Nam và Cộng hòa Liên bang Đức, Viện kiểm sát nhân dân tối cao phối hợp với Quỹ Hợp tác quốc tế về pháp luật CHLB Đức tổ chức Hội thảo “Kinh nghiệm của Cộng hòa Liên bang Đức trong đấu tranh phòng, chống tội phạm tham nhũng”. TS.Nguyễn Hải Phong, Phó Viện trưởng thường trực Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chủ trì Hội thảo.

Tại Hội thảo, ông Torben Adams, chuyên gia pháp luật Đức cho biết, ở Đức, không có một định nghĩa pháp lý về tham nhũng, trong hướng dẫn công vụ về trao đổi thông tin của cảnh sát điều tra tham nhũng có sự phân biệt giữa tham nhũng trong hoàn cảnh cụ thể (tham nhũng riêng lẻ) và tham nhũng có cấu trúc (tham nhũng có hệ thống). Theo đó, tham nhũng riêng lẻ gồm các hành vi xuất phát từ quyết định bộ phát, không có kế hoạch trước (tỷ lệ này chiếm khoảng 14%), và tham nhũng có cấu trúc gồm các vụ việc mà hành vi tham nhũng dựa trên sơ sở quan hệ tham nhũng có kế hoạch dài hạn có chủ định (chiếm 86%).

Toàn cảnh Hội thảo

Thông thường quan hệ tham nhũng giữa “bên đưa” và “bên nhận” được xây dựng lâu dài; tỷ lệ các vụ tham nhũng có cấu trúc khoảng 86%, và trong 86% thì có tới trên 60% các vụ án mà quan hệ tham nhũng giữa “bên đưa” và “bên nhận” có thời gian quan hệ từ 3 năm trở lên. “Bên đưa” trong các vụ tham nhũng có quá nửa là các cá nhân ở vị trí lãnh đạo. Bản chất của tham nhũng là “bên đưa” chủ yếu muốn trúng thầu, trong khi “bên nhận” đại đa số muốn tiền và đồ vật.

Có thể nói, khi nạn tham nhũng xảy ra ở bất cứ mức độ nào cũng luôn làm làm tổn hại niềm tin của người dân đối với lãnh đạo. Do vậy, ở Đức luôn nỗ lực xây dựng các thiết chế về phòng, chống tham nhũng, và hiện nay có một khung pháp lý dày đặc: Bộ luật hình sự; Luật công chức bang; Luật chống tham nhũng; Quy chế và thông tư về phòng, chống tham nhũng; Luật chống giới hạn cạnh tranh về các tiêu chí đấu thầu EU; Quy chế ngân sách LHO bang và Quy chế ngân sách địa phương GemHVO về đấu thầu trong nước; Các quy định về đấu thầu và hợp đồng...

Nguyễn Hương