VKSNDTC hoàn tất cáo trạng vụ án gây thiệt hại kinh tế lớn xảy ra tại Ngân hàng ACB

Ngày 15-12-2013, Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã hoàn tất cáo trạng vụ án gây thiệt hại kinh tế lớn xảy ra tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Á Châu (Ngân hàng ACB) và một số đơn vị khác tại Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh; đồng thời truy tố 07 bị can với nhiều tội danh. Tổng số tiền thiệt hại do 07 bị can gây ra trong vụ án này là 1.695,6 tỷ đồng.

Theo cáo trạng, bị can Nguyễn Đức Kiên (tức bầu Kiên), nguyên Phó Chủ tịch HĐQT, Phó Chủ tịch hội đồng sáng lập ACB, bị truy tố bốn tội danh “Kinh doanh trái phép; Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng; Lừa đảo chiếm đoạt tài sản; Trốn thuế”.

Bị can Nguyễn Đức Kiên (bầu Kiên)

Hai bị can Trần Ngọc Thanh, giám đốc Công ty cổ phần đầu tư ACB Hà Nội; Nguyễn Thị Hải Yến, kế toán trưởng Công ty cổ phần đầu tư ACB Hà Nội, bị truy tố về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”.

Các bị can Trần Xuân Giá, nguyên Chủ tịch HĐQT ACB; Lê Vũ Kỳ, Trịnh Kim Quang, đều nguyên Phó Chủ tịch ACB; Lý Xuân Hải, nguyên Tổng Giám đốc ACB, bị truy tố về tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Cáo trạng nêu rõ Nguyễn Đức Kiên là Chủ tịch hội đồng đầu tư ACB từ năm 2003 đến tháng 8-2012, Phó Chủ tịch HĐQT ACB từ 1994 -2008. Năm 2007, bầu Kiên đề nghị HĐQT lập hội đồng sáng lập ACB và làm Phó Chủ tịch.

Dù không được Ngân hàng Nhà nước chuẩn y nhưng với chức danh này và là đại diện cho nhóm cổ đông chiếm 9,03% vốn điều lệ của ACB, Nguyễn Đức Kiên có vai trò chỉ đạo, chi phối toàn bộ hoạt động quản trị, điều hành của ACB.

Ngoài ra, bầu Kiên còn thành lập, đồng thời là chủ tịch HĐQT/hội đồng thành viên của sáu công ty gồm: Công ty CP phát triển sản xuất và xuất nhập khẩu Thiên Nam, Công ty CP đầu tư thương mại B&B (B&B), Công ty CP Tập đoàn tài chính Á Châu (AFG), Công ty CP đầu tư ACB Hà Nội (ACBI), Công ty CP đầu tư Á Châu (ACI) và Công ty TNHH đầu tư tài chính Á Châu Hà Nội (ACI-HN).

Nguyễn Đức Kiên trực tiếp chỉ đạo, điều hành hoạt động các công ty này. Với quyền lực trong tay tại ACB và ở sáu công ty của mình, bầu Kiên đã thực hiện việc kinh doanh trái phép hàng chục nghìn tỷ đồng và nhiều hành vi phạm tội khác.

Tổng số tiền thiệt hại do Nguyễn Đức Kiên gây ra được xác định là 1.696 tỷ đồng, chưa kể hơn 433 tỷ đồng tiền lỗ kinh doanh vàng của Công ty Thiên Nam đến nay chưa trả được.

Cũng theo cáo trạng, Nguyễn Đức Kiên đã sử dụng năm công ty B&B, AFG, ACBI, ACI, ACI-HN dù không có chức năng nhưng vẫn kinh doanh tài chính với số tiền gần 10.000 tỷ đồng.

Cụ thể, ngày 30-11-2010, Nguyễn Đức Kiên đã phát hành 1.000 tỷ đồng trái phiếu của Công ty B&B và bán cho ACB. Số tiền này Công ty B&B chuyển 426,3 tỷ đồng cho Nguyễn Thúy Hương (em gái Kiên) để mua 36 triệu cổ phiếu Công ty CP bất động sản Hòa Phát - Á Châu. Nguyễn Đức Kiên ủy thác cho vợ là Đặng Ngọc Lan 39 tỷ đồng và hai cá nhân khác 285,6 tỷ đồng mua cổ phiếu của Ngân hàng CP Việt Nam Thương Tín (VietBank).

Còn lại, bầu Kiên ủy thác hoặc chuyển cho các công ty, cá nhân mua cổ phần của các công ty khác. Tổng cộng, Công ty B&B mua cổ phần, góp vốn vào các công ty khác gần 2.349 tỷ đồng.

Tương tự, Nguyễn Đức Kiên sử dụng pháp nhân Công ty ACBI phát hành 800 tỷ đồng trái phiếu bán cho ACB. Tiền thu được từ ACB, công ty này chi gần 700 tỷ đồng để nhận chuyển nhượng 9,67 triệu cổ phiếu Ngân hàng CP Kỹ Thương (Techcombank) từ 12 cá nhân. Số còn lại, ACBI chuyển cho Công ty ACI vay để mua cổ phiếu Ngân hàng Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank).

Cùng với phát hành trái phiếu để mua cổ phiếu ngân hàng, bầu Kiên còn chỉ đạo ACBI đầu tư hàng trăm tỷ đồng và nắm cổ phần ở hàng loạt công ty như Công ty CP ximăng Hòa Phát, Công ty CP thương mại dịch vụ Bắc Qua, Công ty CP thương mại Lãng Yên, Công ty TNHH đầu tư và kinh doanh siêu thị Á Châu... Riêng tại ACBI, Viện kiểm sát nhân dân tối cao cáo buộc Nguyễn Đức Kiên kinh doanh trái phép hơn 1.433 tỷ đồng.

Tại Công ty AFG, Nguyễn Đức Kiên chỉ đạo sử dụng số vốn điều lệ 3.200 tỷ đồng để mua 160.000 trái phiếu của ACB. Sau đó đến tháng 3-2008, Công ty AFG phát hành 400 tỷ đồng trái phiếu đợt 1 và bán cho Ngân hàng CP Phương Nam.

Lấy được tiền từ ngân hàng, Nguyễn Đức Kiên sử dụng số tiền này đầu tư vào các công ty nằm trong hệ thống của mình. Tổng số tiền kinh doanh tài chính trái quy định tại AFG của Nguyễn Đức Kiên lên đến 4.068 tỷ đồng.

Tại Công ty ACI, sau khi nhận được hơn 190 tỷ đồng từ Công ty B&B, 63 tỷ đồng từ Công ty AFG, Nguyễn Đức Kiên chỉ đạo mua 37,5 triệu cổ phần của Công ty CP đầu tư và thương mại Nhà Rồng, mua 6,375 triệu cổ phần của Công ty CP dịch vụ hàng hóa Sài Gòn.

Bên cạnh đó, để đầu tư cổ phiếu Công ty Bia - rượu - nước giải khát Sài Gòn (Sabeco), ngày 10-3-2008 ACI phát hành 500 tỷ đồng trái phiếu bán cho Ngân hàng Phát triển nhà ĐBSCL. ACI chi 350 tỷ đồng cho mười công ty để đầu tư cổ phiếu Sabeco.

Không thua kém các công ty khác, ACI-HN cũng phát hành trái phiếu bán cho ngân hàng để lấy tiền đầu tư tài chính. Ngày 29-7-2010, ACI-HN phát hành 350 tỷ đồng trái phiếu và bán cho VietBank, sau đó tiền được chuyển cho Công ty TNHH chứng khoán ACB (ACBS) để mua lại gần 11 triệu cổ phiếu ACB. Đến ngày 10-11-2010, ACI-HN phát hành 11 triệu trái phiếu, sau đó bán 6,5 triệu trái phiếu cho ACB được 650 tỷ đồng và chuyển cho các ông Nguyễn Văn Hòa (kế toán trưởng ACB), Đỗ Minh Toàn (thành viên hội đồng thành viên ACBS), Lê Vũ Kỳ, Huỳnh Vân Sơn để đứng tên thay cho Nguyễn Đức Kiên mua cổ phần Ngân hàng Đại Á (DaiABank). Một phần khoản tiền trên tiếp tục được ACI-HN ủy thác cho ACB 58,5 tỷ đồng để mua 58.500 cổ phiếu của VietBank.

Ngoài tiền bán trái phiếu, ACI-HN còn sử dụng tiền của mình, ủy thác cho ACB mua 17.500 cổ phiếu của VietBank; sử dụng 198 tỷ đồng thông qua các ông Trịnh Kim Quang, Phạm Trung Cang, Đàm Văn Tuấn đứng tên mua 19,8 triệu cổ phiếu KienLongBank; sử dụng hơn 129 tỷ đồng và thông qua các ông Đỗ Minh Toàn, Nguyễn Văn Hòa, Huỳnh Vân Sơn để mua gần 20 triệu cổ phần DaiABank.

Như vậy, hầu hết thành viên HĐQT của ACB đều được Nguyễn Đức Kiên nhờ mua hộ cổ phần tại các ngân hàng khác. Đó là chưa kể ACI-HN còn chi hơn 234 tỷ đồng để mua gần 16 triệu cổ phiếu Eximbank trên sàn giao dịch chứng khoán...

Kinh doanh vàng trái phép, lỗ hơn 433 tỷ đồng

Ngoài việc kinh doanh tài chính trái phép, Nguyễn Đức Kiên còn chỉ đạo kinh doanh vàng dù Công ty Thiên Nam không có chức năng kinh doanh vàng. Công ty này bị thua lỗ hơn 433 tỷ đồng.

Cũng liên quan đến hành vi kinh doanh vàng, Viện kiểm sát nhân dân tối cao cáo buộc Nguyễn Đức Kiên trốn thuế hơn 25 tỷ đồng khi lợi dụng chủ trương miễn thuế thu nhập cá nhân sáu tháng đầu năm 2009 bằng cách chuyển lợi nhuận từ công ty sang cho cá nhân.

Cùng bị đề nghị truy tố với Nguyễn Đức Kiên (bầu Kiên), nguyên Phó Chủ tịch HĐQT, Phó Chủ tịch Hội đồng sáng lập Ngân hàng ACB; còn có các bị cáo Trần Ngọc Thanh, Giám đốc Công ty cổ phần đầu tư ACB Hà Nội; Nguyễn Thị Hải Yến, Kế toán trưởng Công ty cổ phần đầu tư ACB Hà Nội; Trần Xuân Giá, nguyên Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, nguyên Chủ tịch HĐQT Ngân hàng ACB; Lê Vũ Kỳ, Trịnh Kim Quang, đều nguyên Phó Chủ tịch Ngân hàng ACB; Lý Xuân Hải, nguyên Tổng Giám đốc Ngân hàng ACB.

Theo cáo trạng, Nguyễn Đức Kiên là cổ đông của Ngân hàng ACB từ năm 1993.  Nguyễn Đức kiên và người thân gia đình Kiên sở hữu 937.696.506 cổ phần ngân hàng này, chiếm 9,03% vốn điều lệ. Nguyễn Đức Kiên là Chủ tịch Hội đồng đầu tư Ngân hàng ACB từ năm 2003 đến tháng 8-2012. Đến cuối 2007, Nguyễn Đức Kiên không tham gia HĐQT, nhưng đề nghị  HĐQT thành lập Hội đồng sáng lập Ngân hàng ACB do Kiên làm Phó Chủ tịch với chức năng tư vấn cho HĐQT.

Mặc dù không được Ngân hàng Nhà nước chuẩn y, nhưng với chức danh này và là đại diện cho nhóm cổ đông chiếm 9,03% vốn điều lệ của ngân hàng, Nguyễn Đức Kiên đã giữ vai trò chỉ đạo, chi phối toàn bộ hoạt động quản trị, điều hành của Ngân hàng ACB.

Khi có chức danh này, “bầu Kiên” đã cho thành lập, đồng thời là Chủ tịch HĐQT/Hội đồng thành viên của 6 Công ty, thực hiện việc kinh doanh trái phép hàng chục nghìn tỷ đồng và nhiều hành vi phạm tội khác.   

Một trong 4 tội danh bị đề nghị truy tố đối với Nguyễn Đức Kiên, đó là việc kinh doanh trái phép. Cụ thể, Nguyễn Đức Kiên đã sử dụng 5 Công ty của mình để kinh doanh tài chính với số tiền gần 10.000 tỷ đồng, trong khi các Công ty này không có chức năng kinh doanh tài chính.

Thủ đoạn của Nguyễn Đức Kiên trong hành vi này là sử dụng chính tiền của ngân hàng, mua trái phiếu ngân hàng sau đó bán lại cho chính ngân hàng đó để hưởng chênh lệch. Ngoài ra,  Nguyễn Đức Kiên còn chỉ đạo Công ty Thiên Nam (1 trong 6 công ty do Nguyễn Đức Kiên thành lập) kinh doanh vàng và Công ty này đã bị thua lỗ hơn 433 tỷ đồng. Cũng từ việc  kinh doanh vàng trái phép nên Nguyễn Đức Kiên đã trốn thuế hơn 25 tỷ đồng.

Nguyễn Đức Kiên, Trần Ngọc Thanh và Nguyễn Thị Hải Yến đã quyết định khống thể hiện chủ trương của Công ty bán 20 triệu cổ phần Công ty CP thép Hòa Phát mà ACBI đang sở hữu để cung cấp cho Công ty TNHH một thành viên thép Hòa Phát. Mục đích chính để Công ty này ký hợp đồng mua cổ phần của Công ty ACBI, chiếm đoạt 264 tỷ đồng. Với 4 tội danh bị truy tố, Nguyễn Đức Kiên đang phải đối diện với mức án cao nhất là tù chung thân.

Cũng theo cáo trạng, các bị cáo nguyên là thường trực HĐQT, đã có chủ trương ngày 22-3-2010 về việc ủy thác cho các cá nhân gửi tiền Việt Nam và đô la Mỹ tại các tổ chức tín dụng. Từ ngày 27-6-2011 đến 05-9-2011, Lý Xuân Hải đã chỉ đạo và ủy quyền cho kế toán trưởng Nguyễn Văn Hòa thực hiện ủy thác số tiền gần 719 tỷ đồng cho 19 nhân viên ACB gửi vào VietinBank - Chi nhánh Nhà Bè và Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh.

Toàn bộ số tiền này đã bị Huỳnh Thị Huyền Như, nguyên Trưởng Phòng giao dịch Điện Biên Phủ thuộc VietinBank - Chi nhánh TP. Hồ Chí Minh chiếm đoạt. Cáo trạng cáo buộc Ngân hàng ACB ủy thác cho nhân viên gửi tiền vào ngân hàng là trái quy định tại Điều 106 Luật các tổ chức tín dụng năm 2010.

Ngoài ra, ngân hàng ACB còn ủy thác cho nhân viên gửi tiền vào 22 ngân hàng khác với tổng số tiền trên 28.000 tỷ đồng, đã thu được số tiền lãi hơn 1,62 nghìn tỷ đồng, lãi vượt trần thu được hơn 243 tỷ đồng.

P.V (Theo Tuổi trẻ)