Quảng Ninh: Tăng cường phát hiện, xử lý các vụ việc tham nhũng

Thời gian qua, các cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và các cơ quan chức năng của tỉnh Quảng Ninh tích cực triển khai có hiệu quả các biện pháp phòng ngừa; tích cực đấu tranh, xử lý các hành vi tham nhũng, từng bước hạn chế, ngăn chặn tệ tham nhũng, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, cải thiện môi trường đầu tư và duy trì được tốc độ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Ban Nội chính Tỉnh ủy Quảng Ninh làm việc với Ban cán sự đảng VKSND tỉnh

Các cơ quan điều tra đã tập trung lực lượng, đi sâu nắm tình hình đối với các lĩnh vực, ngành kinh tế trọng điểm; nâng cao hiệu quả công tác nghiệp vụ nắm tình hình và phát hiện tội phạm tham nhũng, chức vụ; chủ động tham mưu, đề xuất, trao đổi, kiến nghị với cấp uỷ, chính quyền các cấp, các cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp kịp thời có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý sai phạm từ khi có dấu hiệu tham nhũng, tiêu cực; phối hợp chặt chẽ với các ngành, lực lượng chức năng trong điều tra, xử lý tội phạm tham nhũng đạt hiệu quả, kiên quyết thu hồi tài sản, đảm bảo các yêu cầu về chính trị, pháp luật và nghiệp vụ, vừa xử lý nghiêm minh, vừa giữ và bảo vệ nội bộ. Từ tháng 01-2011 đến tháng 6-2013, lực lượng Công an tỉnh Quảng Ninh đã khởi tố 12 vụ/92 bị can tội danh tham nhũng; tổng trị giá tài sản thiệt hại là 50.268,8 triệu đồng.

Công tác kiểm sát các hoạt động điều tra án tham nhũng luôn được xác định là nhiệm vụ trọng tâm để nâng cao chất lư­ợng giải quyết án, đặc biệt là thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra đư­ợc thực hiện ngay từ giai đoạn phân loại. Từ tháng 01-2011 đến tháng 6-2013, Viện Kiểm sát 2 cấp thụ lý kiểm sát điều tra 16 vụ/87 bị can tội danh tham nhũng; đã truy tố 13 vụ/78 bị can tội danh tham nhũng.

Đối với công tác xét xử án tham nhũng, lãnh đạo Ngành Tòa án tỉnh Quảng Ninh luôn quan tâm tập trung chỉ đạo sát sao để đưa các vụ án ra xét xử kịp thời, đúng pháp luật phục vụ nhiệm vụ chính trị tại địa phương. Từ tháng 01-2011 đến tháng 6-2013, Tòa án nhân dân 2 cấp đã xét xử tổng số 18 vụ/78 bị cáo phạm tội tham nhũng; trong đó cấp tỉnh xét xử 13 vụ/59 bị cáo; cấp huyện xét xử 05 vụ/19 bị cáo. Phạt tù giam 44 bị cáo; án treo 27 bị cáo; phạt cải tạo không giam giữ 02 bị cáo; cảnh cáo 02 bị cáo. Các căn cứ pháp lý được áp dụng để xác định khung hình phạt và quyết định mức hình phạt cụ thể, căn cứ cho hưởng án treo, xử dưới khung hình phạt đối với các bị cáo trong từng vụ án đều được áp dụng đúng quy định của pháp luật.

Trong công tác thanh tra, kiểm tra đã tập trung vào một số lĩnh vực có nguy cơ tham nhũng cao (đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý và sử dụng đất đai, quản lý tài chính ngân sách...). Từ tháng 01-2011 đến tháng 6-2013, các cơ quan Thanh tra của tỉnh đã triển khai thực hiện 242 cuộc thanh tra kinh tế - xã hội tại 556 đơn vị; phát hiện một số sai phạm về kinh tế, kiến nghị thu hồi về ngân sách nhà nước 64.695,452 triệu đồng, giảm trừ quyết toán và giá trị xây lắp 55.508,47 triệu đồng, trả lại cho tổ chức và cá nhân 95,753 đồng, thu hồi 14,5 ha đất rừng. Kiến nghị xử lý trách nhiệm và xử lý kiểm điểm 11 tập thể, 26 cá nhân; chuyển cho cơ quan điều tra để làm rõ 01 vụ.

Bên cạnh những kết quả đạt được, còn một số khó khăn, hạn chế, đó là: (1) Cơ chế chính sách trên một số lĩnh vực còn nhiều sơ hở, bất cập do đó dễ nảy sinh tham nhũng, tiêu cực. (2) Vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu một số tổ chức, cơ quan, đơn vị trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng chưa cao, công tác tự kiểm tra, thanh tra phát hiện tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ còn hạn chế; các vụ án tham nhũng chủ yếu được phát hiện do tố cáo nội bộ, tố giác của quần chúng nhân dân hoặc từ các phương tiện thông tin đại chúng. (3) Thời gian chuẩn bị xét xử một số vụ án tham nhũng còn kéo dài do tính chất phức tạp, số bị cáo đông, phương thức thủ đoạn phạm tội tinh vi; việc áp dụng pháp luật còn chưa thống nhất giữa những người tiến hành tố tụng do chưa đánh giá đúng tính chất, mức độ phạm tội của các đối tượng; việc xét xử cho hưởng án treo đối với tội tham nhũng làm giảm tính nghiêm khắc, răn đe của pháp luật. (4) Việc xử lý trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị khi để xảy ra tham nhũng thuộc đơn vị mình quản lý còn vướng mắc, chưa thực hiện nghiêm theo quy định của Luật phòng, chống tham nhũng.

Một số bài học kinh nghiệm rút ra qua công tác đấu tranh, phát hiện, xử lý các vụ việc:

Một là, do chủ thể tội phạm tham nhũng là người có chức vụ, quyền hạn, có trình độ kiến thức chuyên môn và nhận thức pháp luật trong những lĩnh vực nhất định nên các hành vi tham nhũng được che giấu với nhiều thủ đoạn tinh vi, rất khó phát hiện. Vì vậy, trong công tác đấu tranh phát hiện hành vi tham nhũng, các lực lượng chức năng cần quyết liệt và nhạy bén trong thu thập thông tin, tiếp nhận đơn thư tố giác tội phạm của nhân dân và phản ánh của báo chí để kịp thời vào cuộc.

Hai là, các cơ quan bảo vệ pháp luật cần tăng cường mối quan hệ công tác, quản lý tốt thông tin về tội phạm; có sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan tố tụng trong đấu tranh phát hiện tham nhũng và kiên quyết xử lý nghiêm các hành vi tham nhũng theo đúng quy định của pháp luật.

Ba là, qua phát hiện, xử lý các vi phạm, các cơ quan chức năng phải làm rõ những sơ hở, thiếu sót trong quản lý và những bất cập về cơ chế, chính sách; kịp thời kiến nghị, đề xuất giải pháp khắc phục, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trên các lĩnh vực.

Bốn là, phải luôn đề cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo và xác định rõ trách nhiệm đối với các cấp ủy đảng, chính quyền, tổ chức đoàn thể, cá nhân lãnh đạo và nâng cao nhận thức của quần chúng nhân dân trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, kịp thời phát hiện, xử lý các sai phạm.

Năm là, trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, cần chú trọng cả phòng và chống, nhưng lấy phòng ngừa là chính, tránh tình trạng một số cơ quan, đơn vị còn buông lỏng trong quản lý, thiếu kiểm tra, kiểm soát, không thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng ngừa để xẩy ra sai phạm sau đó rất khó khăn trong việc xử lý, khắc phục hậu quả.

Một số nội dung đề xuất, kiến nghị: (1) Đề nghị sửa đổi Bộ luật Tố tụng hình sự theo hướng tăng cường vai trò của Viện kiểm sát trong công tác kiểm sát việc giải quyết tố giác, tin báo tội phạm, quy định rõ trách nhiệm của cơ quan điều tra và các cơ quan có liên quan (thanh tra, kiểm toán...) trong việc cung cấp tố giác, tin báo tội phạm cho Viện kiểm sát và luật hóa một số hoạt động trinh sát của Cơ quan điều tra. (2) Sửa đổi Bộ luật Hình sự theo hướng xử lý nghiêm khắc tội phạm tham nhũng, rút ngắn khoảng cách mức hình phạt trong từng khung (khoản) của điều luật; các điều luật trong Bộ luật Hình sự cần quy định cụ thể, tránh quy định chung chung định tính dẫn đến việc hiểu và áp dụng pháp luật không thống nhất. Xem xét đưa một số tội danh tham nhũng vào Luật hình sự đối với hành vi tham nhũng đã quy định trong Luật phòng, chống tham nhũng. Ban hành thông tư liên ngành, các văn bản hướng dẫn trong việc xử lý đối với một số loại tội phạm về tham nhũng, chức vụ, tội phạm trong lĩnh vực quản lý kinh tế để có căn cứ áp dụng một cách thống nhất pháp luật trong việc xử lý các hành vi tiêu cực, tham nhũng. Sớm có quy định nhằm hạn chế tối đa việc áp dụng hình phạt tù nhưng cho hưởng án treo đối với đối tượng phạm tội tham nhũng. (3) Có cơ chế và chính sách khuyến khích hợp lý về vật chất, tinh thần để động viên các tổ chức, cá nhân trong công tác phát hiện, tố giác các hành vi tham nhũng; đồng thời có cơ chế bảo vệ hữu hiệu đối với những cá nhân tham gia tố giác tội phạm về tham nhũng. (4) Tiếp tục kiện toàn hệ thống cơ quan tiến hành tố tụng theo tinh thần Nghị quyết 49 - NQ/TW của Bộ Chính trị về Chiến lược cải cách tư pháp. Quan tâm bổ sung biên chế, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật cho các đơn vị, lực lượng chuyên trách phòng, chống tham nhũng. Thường xuyên trao đổi thông tin, tăng cường đào tạo, tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ làm công tác phòng, chống tham nhũng của các ngành, địa phương.

Th.s Nguyễn Chính Nghĩa

(Ban Nội chính Tỉnh ủy Quảng Ninh)