Ủy ban Thường vụ Quốc hội khóa XIII: Việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng chưa tương xứng với tình hình

Sáng 18-9, trong Chương trình Phiên họp thứ 21, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2013. Hầu hết các ý kiến thảo luận tại buổi làm việc đều cho rằng, mặc dù việc phát hiện và xử lý được tăng cường nhưng tình hình tham nhũng vẫn rất nghiêm trọng, diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều địa phương, nhiều lĩnh vực gây bức xúc, bất bình trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Việc phát hiện và xử lý hành vi tham nhũng của các cơ quan có thẩm quyền chưa tương xứng với tình hình tham nhũng đang diễn ra hiện nay.

Theo Báo cáo của Chính phủ do Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ trình bày tại buổi làm việc cho biết, trong năm 2013 đã có 36 trường hợp người đứng đầu bị xử lý hình sự, 28 người đã bị xử lý kỷ luật hành chính, 4 trường hợp khác đang được các cơ quan có thẩm quyền xem xét, xử lý về hành vi có dấu hiệu tham nhũng. Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị xử lý tài chính trong năm 2012 đối với niên độ ngân sách 2011 là 14.710,8 tỷ đồng, kiến nghị cơ quan chức năng có thẩm quyền chỉ đạo tổ chức kiểm điểm, xem xét trách nhiệm để xử lý theo quy định của pháp luật đối với 27 cá nhân; chuyển hồ sơ 6 vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật sang cơ quan điều tra, cơ quan thanh tra. Trong những tháng đầu năm 2013, ngành Thanh tra phát hiện 73 vụ, 80 đối tượng có hành vi liên quan đến tham nhũng với số tiền 117 tỷ đồng, kiến nghị thu hồi 115 tỷ đồng; đã thu 59 tỷ đồng, kiến nghị xử lý hành chính đối với 04 tập thể, 28 cá nhân, chuyển cơ quan điều tra hình sự 11 vụ, 34 đối tượng. Lực lượng Cảnh sát điều tra đã thụ lý 371 vụ án, 847 bị can phạm tội tham nhũng. Trong đó, khởi tố mới 223 vụ, 568 bị can (tăng 11 vụ, 97 bị can so với cùng kỳ); thiệt hại khoảng 9,260 tỷ đồng.

Phó Chủ tịch Quốc hội Huỳnh Ngọc Sơn phát biểu tại phiên họp

Thẩm tra Báo cáo của Chính phủ, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng, Báo cáo vẫn chưa nêu được cụ thể những bộ, ngành, địa phương đã làm tốt và chưa làm tốt công tác PCTN hoặc những nơi để xảy ra nhiều vụ việc tham nhũng để khen thưởng, động viên kịp thời ở những nơi làm tốt hoặc xử lý trách nhiệm của các cá nhân, cơ quan, tổ chức ở những đơn vị làm chưa tốt.

Hiệu quả của các biện pháp phòng ngừa tham nhũng còn hạn chế, một số biện pháp còn chậm được triển khai hoặc hiệu quả thấp. Ở một số nơi, cán bộ, công chức vẫn lợi dụng thủ tục hành chính rườm rà để nhũng nhiễu, gây phiền hà, khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh và đời sống của nhân dân để vụ lợi. Việc củng cố, tăng cường phẩm chất, năng lực đội ngũ cán bộ, công chức trên một số lĩnh vực còn thiếu đồng bộ, nhất là tổ chức nhân sự, chế độ trách nhiệm công vụ, chế độ khen thưởng, kỷ luật.

Có những vụ đủ căn cứ để khởi tố, xử lý hình sự những vẫn xử lý hành chính. Việc xử lý hình sự thường bị kéo dài, trả hồ sơ để điều tra bổ sung nhiều lần, không thống nhất giữa các cơ quan tiến hành tố tụng về xác định tội danh, hình phạt. Việc đình chỉ bị can, miễn trách nhiệm hình sự còn nhiều bất cập. Thực trạng xử lý một số vụ tham nhũng chưa tạo được lòng tin của nhân dân vào công cuộc đấu tranh PCTN.

Buổi làm việc ghi nhận nhiều ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cần bổ sung đánh giá tình hình công tác PCTN của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN để có cái nhìn tổng thể, thống nhất về nội dung này, trình Quốc hội thảo luận, cho ý kiến.

Góp ý về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đề nghị cần có báo cáo đánh giá tình hình công tác PCTN của các ngành: Các cơ quan báo chí, MTTQ Việt Nam, các tổ chức quốc tế. Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần có đánh giá cụ thể chất lượng, hiệu quả công tác của lực lượng chuyên trách đấu tranh PCTN. Đặc biệt, cần làm rõ liệu hay không có tình trạng bao che, bỏ sót hoặc thậm chí là tham nhũng trong công tác, cần tổng hợp đánh giá thực chất công tác đấu tranh PCTN của các ngành có liên quan; làm rõ trách nhiệm trong phòng ngừa tham nhũng của cơ quan, tổ chức, cá nhân và trách nhiệm người đứng đầu.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Ksor Phước đề nghị thống kê số lượng tin báo tố giác hành vi tham nhũng gửi đến các cơ quan tư pháp Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng, Kiểm toán Nhà nước và tình hình xử lý, giải quyết những đơn thư tố giác này. Ông Ksor Phước cũng đề nghị bổ sung nguyên nhân kéo dài đối với các vụ án tham nhũng gây suy giảm lòng tin trong nhân dân; Ban Chỉ đạo PCTN Trung ương cần duy trì thường xuyên việc công bố thông tin giải quyết các vụ án lớn để nhân dân được biết, tránh gây hiểu nhầm, hoài nghi.

Nhấn mạnh đến vai trò quan trọng của các cơ quan báo chí trong PCTN, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Phan Trung Lý đề nghị cần có đánh giá vai trò, hiệu quả của báo chí trong đấu tranh PCTN bởi hầu hết các vụ việc tham nhũng được phát hiện, xử lý từ kênh thông tin báo chí.

Báo cáo thêm tại phiên họp, Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hải Phong chỉ rõ, việc tồn tại “khoảng trống” quyền lực trong giám sát, xử lý hành vi vi phạm hành chính là một trong những nguyên nhân hết sức quan trọng dẫn đến bỏ lọt tội phạm, nhất là tội phạm tham nhũng. Ông Phong kiến nghị cần nghiên cứu thành lập mới hoặc trao cho một cơ quan chuyên trách thực hiện chức năng này. Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao cũng đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghiên cứu mô hình thành lập một cơ quan chuyên trách, độc lập về điều tra, xử lý tội phạm tham nhũng theo mô hình của nhiều nước trên thế giới, để công tác phòng, chống tội phạm tham nhũng mới thực sự có hiệu quả.

(Theo TTXVN)