Kết quả nghiên cứu, rà soát các quy định pháp luật Việt Nam trên cơ sở Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị

Trong khuôn khổ Dự án “Tăng cường tiếp cận công lý và bảo vệ quyền tại Việt Nam” do Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) tài trợ, Bộ Tư pháp đã tổ chức Hội thảo “Bình luận kết quả nghiên cứu, rà soát các quy định pháp luật Việt Nam trên cơ sở Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị”.

Quang cảnh Hội thảo

Công ước ICCPR là một trong những điều ước quốc tế quan trọng nhất về quyền con người đã được Đại hội đồng Liên hợp quốc thông qua theo Nghị quyết số 2200 A (XXI) ngày 16/2/1966 và có hiệu lực ngày 23-3-1976. Đến nay, đã có 167 quốc gia trên tổng số 193 quốc gia thành viên của Liên hợp quốc là thành viên của Công ước này. Việt Nam đã tham gia Công ước ICCPR từ năm 1982. Để thực thi có hiệu quả Công ước này cũng như các điều ước quốc tế khác về quyền con người, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ Tư pháp chịu trách nhiệm chủ trì việc rà soát, đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật về quyền con người phù hợp với các điều ước quốc tế về quyền con người mà Việt Nam là thành viên nói chung và mới đây cũng đã giao Bộ Tư pháp là cơ quan đầu mối quốc gia thực thi Công ước ICCPR. Trong thời gian qua, việc rà soát các quy định pháp luật Việt Nam về các quyền dân sự, chính trị đã được nghiêm túc triển khai thực hiện với sự tham gia của các Bộ, ngành ở Trung ương và Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Trong thời gian qua, Bộ Tư pháp đã chủ trì, tích cực phối hợp với các Bộ, ban, ngành và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật để đề xuất việc xây dựng mới, bổ sung, sửa đổi các văn bản theo hướng nội luật hóa, cụ thể hóa các quyền cơ bản của công dân theo quy định của các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã ký kết hoặc tham gia. Trong năm 2011, với sự hỗ trợ của Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Vụ Pháp luật quốc tế, Bộ Tư pháp đã tiến hành nghiên cứu, rà soát tính tương thích của pháp luật Việt Nam so với 6 nhóm quyền thuộc các quyền dân sự, chính trị được quy định trong Công ước ICCPR, gồm: Quyền tự do ngôn luận, báo chí, thông tin và tín ngưỡng tôn giáo; Quyền được luật pháp bảo vệ (được bồi thường danh dự và thiệt hại); Quyền có quốc tịch; Quyền tự do đi lại, cư trú của công dân; Quyền được bình đẳng trước pháp luật; Quyền bầu cử, ứng cử, tham gia xây dựng, bảo vệ và quản lý đất nước. Những kết quả bước đầu của việc rà soát này đã hỗ trợ hiệu quả hoạt động xây dựng, hoàn thiện pháp luật của Bộ Tư pháp.
Tuy nhiên, do hệ thống pháp luật quy định về quyền con người có phạm vi rất rộng, liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau nên công tác rà soát này cần tiếp tục được triển khai trong các giai đoạn tiếp theo. Qua quá trình rà soát, đã có 17 cơ quan ở Trung ương và 50 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tham gia vào việc rà soát. Kết quả thu được của các hoạt động nghiên cứu, rà soát trong vòng 2 năm là một khối lượng tương đối lớn những phân tích, đánh giá, các văn bản quy phạm pháp luật Việt Nam về các quyền dân sự, chính trị, đặc biệt là kết quả rà soát trong năm 2012 mà Bộ Tư pháp nhận được từ các Bộ, ngành, địa phương là tương đối lớn, phong phú về mặt nội dung và đa dạng về cách thức thực hiện Tại Hội thảo, các đại biểu đến từ các Bộ, ngành, địa phương đã tích cực đóng góp ý kiến, bình luận về dự thảo Báo cáo tổng hợp kết quả rà soát các văn bản quy phạm pháp luật Việt Nam về các quyền dân sự, chính trị so với nội dung Công ước ICCPR. Các ý kiến đóng góp sẽ được Bộ Tư pháp tiếp thu trong quá trình hoàn thiện Báo cáo này để từ đó có những đề xuất tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam về quyền con người và thực hiện có hiệu quả Công ước ICCPR ở Việt Nam.                                                                                                                                                    

Tiến Dũng